Tuần này, châu Á có hai sự kiện nổi bật đều liên quan đến hai vương triều nổi tiếng, ở Nhật Bản và Thái Lan.

Tân Nhật hoàng Naruhito vừa đăng quang với niên hiệu Lệnh Hòa, và tân vương Thái Lan, Maha Vajiralongkorn, sẽ chính thức lên ngôi vào dịp cuối tuần.

Một số báo quốc tế đã tìm hiểu câu chuyện các vương triều "sống sót" ra sao trên thế giới, và quan điểm chung là định chế cổ xưa này "phải thay đổi, trẻ hóa" thì mới không bị thời gian đào thải.

Sau thế kỷ 20 đầy các cuộc cách mạng xóa sổ vua chúa - tất cả các quốc gia xã hội chủ nghĩa đều bỏ vua - nay trên thế giới chỉ còn trên 50 nước có vua. Trên thực tế, con số này còn ít hơn, chỉ gần 30 nước thực sự có vua của mình.

Có tới 16 nước thuộc khối Thịnh vượng chung (Commonwealth) nhận vị quốc vương chung là Nữ hoàng Elizabeth II: Liên hiệp Vương quốc Anh, Canada, Australia, New Zealand, Papua New Guinea, Đảo Solomon, Tuvalu, Antigua và Barbuda, Bahamas, Barbados, Belize, Grenada, Jamaica, St. Kitts và Nevis, St. Vincent và Grenadines, cùng St. Lucia.

Nếu như Canada, Úc và New Zealand có liên hệ sắc tộc, văn hóa mật thiết với đế quốc Anh, và do con cháu người Anh, Scotland, Ireland sang định cư thì nhiều đảo quốc nhỏ xíu từng có vua hoặc vị tù trưởng đứng đầu trước khi thực dân Anh sang xâm chiếm.

Nay độc lập rồi họ vẫn coi Nữ hoàng Anh là nguyên thủ quốc gia, chứng tỏ duy trì mối liên hệ biểu tượng đó cũng có lợi cho họ.

Trong số các nước có vua, nữ hoàng là người của chính họ, thì châu Phi lại "tiến bộ đi đầu" chỉ còn ba quốc gia có vương triều: Lesotho, Morocco và Swaziland. 

Nam Mỹ không có nước nào còn vua.

Châu Á và châu Âu hóa ra lại "bảo hoàng" hơn cả, với mỗi châu có 13 vương quốc.

Tại châu Âu, ngoài Anh và Tây Ban Nha vẫn có vương triều liên tục hàng trăm năm qua, các nước lớn như Nga, Đức, Pháp, hoặc tầm trung về dân số như Ý, Ba Lan, Romania đều đã lật đổ vua chúa.

Trong các nước còn lại, Andorra, Bỉ, Đan Mạch, Liechtenstein, Luxembourg, Malta, Monaco, Hà Lan, Na Uy vẫn giữ nền quân chủ.

Bạn có thể đếm qua và thấy chưa đủ 13 nước.

Đúng thế, còn một quốc gia nữa, về nguyên tắc cũng là vương quốc: Nhà nước Vatican.

Giáo hoàng La Mã cũng vua nhưng người lên ngôi không phải cha truyền con nối mà do Giáo hội bầu

Vatican là biệt lệ vì theo thần quyền, còn Liechtenstein và Luxembourg thực ra không có vua (king) mà chỉ do đại công tước làm chủ.

Châu Á, gồm Trung Đông, Nam Á và Đông Á, còn 13 vương triều, với quyền lực của vua đôi khi mạnh hơn nhiều so với vua châu Âu.

Các nước này là Bahrain, Bhutan, Brunei, Campuchia, Nhật Bản, Jordan, Kuwait, Malaysia, Oman, Qatar, Saudi Arabia, UAE và Thái Lan.

Trong thế kỷ 21, một nước châu Á là Nepal đã bỏ vua, chấm dứt triều đại Gorkhaki.

Vào thế kỷ trước, các nước Việt Nam, Lào, Trung Quốc...đều xóa hoàng gia.

Vị vua cuối cùng của Lào, Savang Vatthana, chết trong trại cải tạo sau cuộc cách mạng.

Nhưng các nước khác thì không hề có dấu hiệu muốn bỏ vua.

Nền quân chủ, đôi khi chỉ hình thức, hoặc luân phiên như các vị sultan của Malaysia, nhưng được cho là tạo sự ổn định.

Trong một thế giới nhiều thay đổi, việc duy trì một sợi dây tinh thần với truyền thống văn hóa dân tộc cũng có ý nghĩa tốt.

Sau khi khối Đông Âu xã hội chủ nghĩa tan rã, có các nhóm bảo hoàng vận động để phục hồi vua cho Bulgaria, Serbia, Romania...

Họ lập luận rằng lịch sử là rất quan trọng, và chế độ cộng sản đã bắn súng vào quá khứ nhưng không xây dựng được tương lai tốt hơn.

Phục hồi vai trò quốc vương sẽ giúp kết nối quá khứ với hiện tại, làm khởi sắc các giá trị cũ tốt đẹp.

Vị quốc vương còn có thể đứng trên chính trị đảng phái, làm điểm tựa cho quốc gia khi gặp thiên tai, nguy biến.

Giới bảo hoàng cũng tin rằng khác tổng thống, thủ tướng, vua vì trị vị suốt đời nên không tham nhũng bởi chẳng cần tăng sự giàu có và kiếm chác theo nhiệm kỳ.

Bulgaria có vẻ hào hứng nhất với ý tưởng gần như là phục hồi vương triều, và năm 2001, cựu vương Simeon II đã được bầu làm thủ tướng.

Nhưng sau một nhiệm kỳ không mấy ấn tượng, vị cựu vương cao tuổi, đã mất chức.

Sang năm 2018, ông còn dính vào việc kiện cáo đòi lại lâu đài Vrana ở Sofia và bị chính quyền Bulgaria đuổi khỏi tòa nhà mà dòng ông làm chủ từ 1892.

Việc phục hồi hoàng gia như vậy không phải chuyện dễ.

Tồn tại trong khiêm tốn

Chưa kể phái chống vua chúa luôn nói rằng nền quân chủ không còn lý do tồn tại ở thời hiện đại, và tốn kém.

Nepal hồi 2008 đã phế truất vua và lập ra nước cộng hòa.

Các hoàng gia đều biết họ thuộc về quá khứ nên phải tự hiện đại hóa, phải không gây tốn kém, phiền toái cho quốc dân và giới chính khách cầm quyền.

Hoàng tử Bỉ hồi cuối 2017 đã bị chính phủ dọa cắt trợ cấp 308.000 euro vì dự sự kiện do Trung Quốc tổ chức, ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia.

Trên thực tế, ai xem lễ thoái vị của Nhật hoàng Akihito đều thấy nó quá giản dị, chỉ gồm vài động tác chào hỏi, cảm ơn, chúc tụng và trao 'báu vật', trong 10 phút.

Vì cả niên hiệu Bình Thành của Nhật hoàng Akihito là thời gian chuộc lỗi cho quá khứ Thế Chiến 2, nên sự tồn tại của họ càng ít xa hoa càng tốt.

Riêng tại Anh, việc cắt giảm chi tiêu tối đa và để chứng tỏ mình không gây tốn kém cho quốc gia đã khiến Hoàng gia vẫn được nhiều ủng hộ.

Trong các năm 1996 và 2012, Nữ hoàng Elizabeth II hai lần cắt số con cháu có tư cách 'thành viên hoàng tộc', xuống còn chưa đến 20 người hiện nay.

Anh có Crown Estate, một dạng Hoàng triều Cương thổ mà nhà Nguyễn ở Việt Nam từng có, gồm điền sản, địa ốc của vương triều.

Crown Estate đem lại một năm trên 300 triệu bảng tiền lãi từ kinh doanh.

Mỗi năm, Nữ hoàng Elizabeth II chỉ nhận 43 triệu bảng để chi cho các hoạt động của bà và Hoàng gia, và số tiền còn lại nộp vào ngân sách nhà nước Anh.

Crown Estate, hiện trị giá 12 tỷ bảng, cũng không phải tài sản riêng của Hoàng gia hiện hành mà thuộc về vương triều Anh, tức là quốc gia, không ai được quyền chuyển nhượng, bán đi cho bất cứ ai khác.

Việc duy trì Hoàng gia hóa ra không tốn gì mà còn đem lại lợi nhuận lớn cho Anh Quốc.

Viethome (theo BBC)

Ông Boris Johnson đã tiếp tục lợi dụng các quy tắc đối với các khoản thu nhập bên ngoài của nghị sĩ, vốn lỏng lẻo hơn so với các bộ trưởng, để kiếm hơn 160.000 bảng cho hai bài phát biểu vào tháng trước.

Johnson, người đã rời bỏ nội các vào tháng 7 năm ngoái để phản đối các kế hoạch Brexit của bà Theresa May đã được trả 122.899,74 bảng cho một bài phát biểu tại India Today vào ngày 2 tháng 3, chưa tính đến chi phí đi lại và chỗ ở cũng được cung cấp.

Con số này cao hơn nhiều so với số tiền 51.250 bảng mà Johnson nhận được từ công ty Pendulum Events của Ireland cho một bài phát biểu tại Dublin vào tháng Hai.

Thông tin đăng ký lợi nhuận mới nhất, được công bố hôm thứ Năm (25/4), cho thấy 10 ngày sau bài phát biểu tại Ấn Độ, Johnson, một nhân vật quan trọng trong chiến dịch Bỏ phiếu rời EU, đã có bài phát biểu trước Citigroup tại Canary Wharf và được trả 38.250 bảng.

Vào tháng 1, giám đốc điều hành của Citigroup, Michael Corbat, cho biết gã khổng lồ ngân hàng sẽ buộc phải chuyển ít nhất một phần ba hoạt động kinh doanh hiện đang được tiến hành ở Anh sang EU sau Brexit. Công ty hiện có khoảng 9.000 nhân viên ở Anh.

Năm 2016, công ty cũng đã trả cho George Ostern 85.000 bảng cho hai bài phát biểu sau khi ông bị sa thải khỏi nội các.

Vào tháng 11 năm ngoái, Johnson đã nhận được 94.507,85 bảng Anh từ GoldenTree Asset Management có trụ sở tại New York để tham gia phát biểu.

Johnson được trả gần 23.000 bảng mỗi tháng cho chuyên mục riêng trên Daily Telegraph hàng tuần. Vào tháng 12, ông đưa ra lời xin lỗi chính thứ trước Hạ viện về chậm kê khai 52.000 bảng thu nhập từ chuyên mục báo và sách xuất bản.

Ủy viên quốc hội về các tiêu chuẩn, bà Kathryn Stone, cho biết vị cựu ngoại trưởng thừa nhận ông đã không kê khai thu nhập đúng hạn đến chín lần trong 12 tháng trước.

Báo cáo đăng ký lợi nhuận cũng cho thấy Johnson, người được ủng hộ trở thành lãnh đạo đảng Bảo thủ tiếp theo, đã nhận được khoản đóng góp 8.000 bảng vào tháng trước từ JCB, được sở hữu bởi Anthony Bamford, một nhà tài trợ và đồng nghiệp ủng hộ Brexit. JCB trước đây quyên góp cho Johnson 15.000 bảng vào tháng Hai.

Vào tháng 1, công ty này cũng trả cho ông 10.000 bảng ba ngày trước khi ông phát biểu tại trụ sở công ty, trong đó ông liên tục ca ngợi sự nhạy bén trong kinh doanh của cơ sở kinh doanh này. Sau đó, ông đã đăng ký thêm 4.000 bảng quyên góp bằng hiện cho việc sử dụng địa điểm và các chuyến bay trực thăng cho Johnson và một thành viên của đội ngũ nhân viên của mình.

Bản đăng ký mới nhất cho thấy vào tháng 3, người ủng hộ Brexit Jacob Rees-Mogg, đồng nghiệp của Johnson, đã được trả tiền bằng rượu sâm banh cho một bài phát biểu tại  Global Media and Entertainment, công ty sở hữu các đài phát thanh bao gồm Heart, Classic FM và Capital. Công ty nói rằng Rees-Mogg “đã nhận được mười hai chai rượu sâm banh với tổng giá trị £ 323,52 bảng.”

VietHome (Theo Guardian)

Chiều cao của Barron Trump dường như lại tăng đáng kể trong vài tháng qua và đã vượt bố, người tuyên bố rằng mình cao tới 1,9 mét.

Trong bức ảnh chụp gia đình Tổng thống Mỹ Donald Trump trở về Nhà Trắng từ khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago tại Florida hồi đầu tháng 2, cậu út Barron Trump, học sinh lớp 7 trường tư thục St.Andrew, có chiều cao nhỉnh hơn một chút so với bố, theo Inquisitr.

Trong ảnh, cậu bé cao hơn hẳn mẹ, Đệ nhất phu nhân Mỹ Melania Trump, cựu người mẫu có chiều cao 1,8 mét. Hiện chưa rõ chiều cao chính xác của cậu bé 12 tuổi, vì Donald Trump cho biết ông cao 1,9 mét nhưng rõ ràng ông thấp hơn Thủ tướng Canada Justin Trudeau cao 1,88 mét.

Barron đang là người cao thứ hai trong nhà, nhờ "gene tốt" mà bố cậu vẫn hay khoe. Trong gia đình, chị út Tiffany Trump là người thấp nhất với chiều cao 1,73 mét, tiếp theo là mẹ và chị cả Ivanka Trump đều cao 1,8 mét, anh cả Donald Trump Jr. cao 1,85 mét và anh hai Eric Trump cao 1,96 mét.

Barron sẽ tròn 13 tuổi vào ngày 20/3. Cậu bé đột ngột cao lên nhiều trong 6 tháng qua, bởi khi xuất hiện tại khu nghỉ dưỡng và đánh golf Bedminster mùa hè năm 2018, Barron đã cao hơn mẹ nhưng vẫn thấp hơn bố một chút.

Cùng xem một vài hình ảnh cho thấy chiều cao đáng nể của cậu bé tuổi teen này nhé:

Viethome (theo VnExpress)

Dù người dân có suy đoán gì về vai trò chính trị của Boris Johnson kể từ sau khi ông rời khỏi vị trí Bộ trưởng Ngoại vụ, không ai có thể nghi ngờ khả năng kiếm tiền của cựu chính trị gia này. Kể từ khi rời khỏi vị trí cấp cao, ông kiếm được hơn 51,000 bảng cho mỗi một lần đăng đàn diễn thuyết.

Sổ sách tài chính mới nhất của giới nghị sĩ tiết lộ ông Johnson, người được trả mức lương gần 23,000 bảng mỗi tháng để viết bài báo hàng tuần cho tờ Daily Telegraph, đã nhận được 51,250 bảng từ công ty Ai-len Pendulum Events để diễn thuyết ở Dublin.

Trước đó, số liệu cũng cho thấy công ty sản xuất máy xúc JCB trả cho ông Johnson 10,000 bảng 3 ngày trước khi ông có bài diễn văn tại trụ sở chính của công ty ở Staffordshire, trong đó ông liên tục ca tụng khả năng kinh doanh nhạy bén của công ty.

JCB, sở hữu bởi Anthony Bamford, một đảng viên Đảng Bảo thủ ủng hộ Brexit, cũng trả cho cựu bộ trưởng Brexit David Davis số tiền 60,000 bảng mỗi năm để trở thành “cố vấn viên bên ngoài” cho công ty.

Sổ sách mới nhất chỉ ra rằng ông Johnson không phải là thành viên duy nhất trong gia đình có thu nhập ngoài vượt trên mức lương của một nghị sĩ. Jo Johnson, người vừa từ chức Thứ trưởng giao thông hồi tháng Mười một, cũng được trả trước 85,000 bảng để xuất bản một cuốn sách. Chi tiết về cuốn sách này hiện vẫn chưa được hé lộ.

Trong khi Boris Johnson rời nội các vào tháng Bảy năm ngoái vì cảm thấy kế hoạch Chequers của bà Theresa May không phải là một đối sách hợp lý dành cho Brexit, em trai ông từ chức để có thể hết lòng ủng hộ một cuộc trưng cầu lần thứ hai.

Trong khi các nghị sĩ được quyền kiếm công việc bên ngoài trong phạm vi cho phép, các bộ trưởng đương chức không được quyền làm việc này.

Thu nhập của ông Boris Johnson rõ ràng đã giảm khá nhiều kể từ khi ông rời nhiệm sở. Vào tháng Mười một, ông được trả 94,000 bảng cho một bài diễn thuyết tại một công ty quản lý tài sản ở New York.

Bài diễn thuyết của ông tại JBC hồi tháng trước chủ yếu là về Brexit và có thể coi là hành động quảng bá cho chính sách lãnh đạo của Đảng Bảo thủ. Tuy nhiên, ông cũng nhắc đến JBC một vài lần và khen ngợi doanh số hơn 750,000 chiếc máy xúc loại mới của công ty.

VietHome (Theo Guardian)

Giới lãnh đạo châu Âu cho rằng nước Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump góp phần gây bất ổn nhưng thực ra thế giới đã hỗn loạn hơn nhiều kể từ trước khi ông vào Nhà Trắng.

Chi tiết từng nơi có thể khác nhưng sự bất ổn bùng nổ gần đây ở Anh và Pháp có chung những dòng chảy ngầm, bao gồm tâm lý chống đối toàn cầu hóa, lo ngại dân nhập cư và ngờ vực giới lãnh đạo truyền thống. Đó cũng chính là những bất mãn đã làm sục sôi Đức và nhiều quốc gia châu Âu khác, đồng thời đang khuấy đảo chính trường Mỹ.

Bất ổn dường như đã trở thành một thứ trật tự mới hiện nay, bất kể là ở Mỹ hoặc châu Âu. Chính trị truyền thống mà các nền dân chủ châu Âu trải nghiệm nhiều thập kỷ qua (kể từ sau Thế chiến II) đang chông chênh gần như ở mọi nơi và phải vật lộn để tìm lại sự cân bằng có thể làm hài lòng người dân - những người đang bị chia rẽ bởi các biến động về kinh tế, văn hóa và xã hội.

Tại Anh, Thủ tướng Theresa May bám víu quyền lực bằng cách cố lôi kéo các thành viên hoài nghi thuộc Đảng Bảo thủ của chính bà cùng những chính trị gia khác ủng hộ thỏa thuận Brexit với Liên minh châu Âu. Ở Pháp, sau khi lên đỉnh vinh quang một năm trước, nay Tổng thống Emmanuel Macron đau đầu trước hàng loạt cuộc biểu tình bạo lực nhằm vào các chính sách của ông. Trong khi đó, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã từ chức lãnh đạo Đảng Dân chủ Cơ Đốc giáo (dù vẫn nắm quyền lãnh đạo đất nước) sau khi đảng của bà và bản thân bà bị sụt giảm tỉ lệ ủng hộ.

Nước Mỹ vốn đã chia rẽ giờ đây phải đối mặt viễn cảnh bất ổn nhiều hơn khi công tố viên đặc biệt Robert S. Mueller sắp gút lại cuộc điều tra về nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Người ta đang nghĩ đến các cuộc điều trần, thậm chí là khả năng luận tội Tổng thống Donald Trump, trong bối cảnh Đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát hạ viện vào đầu năm 2019.

Tình trạng bất ổn mới hiện nay không còn đơn giản là do xung đột giữa hai phe cánh tả - cánh hữu. Dĩ nhiên, trận chiến này vẫn còn đây đó nhưng nguyên nhân gây xáo trộn ngày càng đa dạng và đến từ nhiều góc độ hơn.

Nói như ông Ivo H. Daalder, cựu Đại sứ Mỹ tại NATO dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, gốc rễ bất ổn đến từ "bộ phận dân số đã tích tụ oán ghét đối với việc toàn cầu hóa làm thay đổi nội tại xã hội trong 20, 30 và 40 năm qua". Hệ quả là chính trị biến đổi (bao gồm các liên minh chính trị và chính sách); hố sâu ngăn cách giữa dân thành thị và những khu vực khác; quan điểm khác biệt giữa những người thích xã hội cởi mở hơn, sẵn sàng chào đón dân nhập cư và những người muốn đóng cửa biên giới để lo chuyện trong nước trước.

Trong số những biến đổi này, chia rẽ giữa thành thị - nông thôn thuộc loại lớn nhất và phát triển nhanh nhất, gây chia rẽ cử tri. Tại Anh, phe đòi Brexit thắng sít sao trong cuộc trưng cầu dân ý nhờ vào lá phiếu từ nhiều khu vực nông thôn bên ngoài các trung tâm đô thị lớn. Còn với Pháp, ông Macron bị tấn công bởi người biểu tình nổi giận vì thuế nhiên liệu đến từ các vùng nông thôn và thị trấn nhỏ.

Thêm một điểm chung nữa: Các cuộc biểu tình và nổi dậy chính trị hiện mang tính tự phát hơn là được dẫn dắt bởi các nhóm hay thủ lĩnh có tiếng tăm. Bà Bronwen Maddox, Giám đốc Viện Chính phủ ở London - Anh, đúc kết một nhóm các yếu tố đã đẩy nhiều chính phủ vào thế phòng thủ, bao gồm đòi hỏi/kỳ vọng gia tăng đối với các dịch vụ, tài chính công bị thắt chặt và mất niềm tin vào lãnh đạo và các thể chế.

Sai lầm từ phía giới lãnh đạo càng góp phần thổi bùng làn sóng dân túy này. Người tiền nhiệm của bà May, ông David Cameron, cứ nghĩ rằng trưng cầu dân ý về Brexit sẽ kết thúc dứt điểm những tranh cãi trong nội bộ đảng ông về châu Âu. Không ngờ mọi chuyện cuối cùng lại là một tính toán cực kỳ sai lầm.

Thủ tướng Merkel cũng tạo ra một sự phản ứng dữ dội đối với quyền lực và chính sách của bà sau quyết định mở cửa biên giới Đức cho người tị nạn. Về phần mình, lên cầm quyền với chưa nhiều kinh nghiệm quản trị, đã có lúc ông Macron nhận lãnh vai trò tiên phong bảo vệ chủ nghĩa toàn cầu cũng như ủng hộ một châu Âu đoàn kết và mạnh mẽ - đối lập với chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Trump. Ông chủ Điện Élysée nhận được nhiều lời ca ngợi vì quan điểm đó song ông lại mắc sai lầm khi bỏ bê người dân quê nhà.

Giới lãnh đạo châu Âu cho rằng nước Mỹ dưới thời ông Trump góp phần gây bất ổn cho các nền dân chủ phương Tây. Thay vì tìm cách thắt chặt liên minh như những người tiền nhiệm, đương kim tổng thống Mỹ lại tấn công từ NATO tới EU. Các thỏa thuận khí hậu Paris, thỏa thuận hạt nhân Iran và nhiều thỏa thuận thương mại đa phương cũng rơi vào tầm ngắm chỉ trích của ông Trump. Tuy nhiên, thế giới thực ra đã hỗn loạn đi nhiều kể từ trước khi ông Trump bước vào Nhà Trắng. Bất ổn đã trở thành tình hình chung và thử thách sức mạnh của các nhà lãnh đạo.

Theo Người Lao Động