Nails là một ngành "công nghiệp" tại UK (vương quốc Anh) với khoảng 5-15 nghìn cơ sở, có tổng doanh thu ước tính khoảng 500 triệu tới 1 tỷ bảng Anh một năm. Số liệu này từ các nguồn khác nhau, theo đó hiện người Việt sở hữu 60-70% dịch vụ này. 

Nghề làm móng giả ở Anh

Nghề này bắt nguồn từ Mỹ, lan sang Anh vào đầu những năm 2000, và nay đang lan rộng ở châu Âu. Vào năm ngoái, Chính phủ Anh đã tiến hành một chiến dịch lục soát gần 300 tiệm làm móng tay của người Việt tại khắp nước Anh để điều tra nạn "Nô lệ thời hiện đại" theo định nghĩa của hình luật Lao nô 2015, và họ đã bắt gần 100 người Rơm (tên lóng của người Việt không có giấy cư trú) đang làm việc. Các chủ doanh nghiệp có thể bị phạt 20.000 bảng vì đã sử dụng người Rơm như vậy.

Năm 2016, truyền thông Anh đã không mấy thành công trong việc cung cấp thông tin, thậm chí quan liêu góp phần tạo nên sự giả cảm của toàn xã hội như trong trường hợp bỏ phiếu trưng cầu dân ý về việc Anh rời EU (Brexit), để rồi bàng hoàng khi Brexit xảy ra nhưng đã không hề có kế hoạch chuẩn bị.

Trong những thông tin cung cấp về nghề nails tại Anh, có khía cạnh tương tự như thế. Bài viết này cung cấp thêm chiều khác của các thông tin này.

"Nô lệ thời hiện đại"?

Đầu tiên phải khẳng định rằng, nạn "Nô lệ man rợ thời hiện đại" là có tồn tại dưới sự điều hành của các băng đảng tại Anh. Trong lĩnh vực xây dựng dân dụng, nhà hàng …, người tị nạn tới Anh sau các biến động tại Trung Đông do mối quan hệ lịch sử và họ hàng với dân Anh gốc Trung Đông đã trở thành mồi ngon cho các "chủ nhân ông" này.

Nhóm thứ hai là phụ nữ, nam giới nhập cư từ các nước không phải là thành viên EU bị các băng đảng mua bán, khai thác trong dịch vụ mãi dâm hay xây dựng. Nhóm thứ ba liên quan tới băng nhóm người Việt đã đưa người từ Việt Nam trốn vào Anh để trồng cần sa. Tất cả các nhóm này đều có một điểm chung là hoạt động trong nhà hay trong các khu vực công xưởng khép kín, ít có cơ hội giao tiếp ra ngoài nên dễ bị khống chế.

Nghề nails là một dịch vụ làm đẹp "phơi mặt ra thị trường" do tiếp xúc công khai với mọi khách hàng. Khách hàng yêu thích kiểu vẽ hay tạo dáng móng của một thợ nào đó, thậm chí còn lưu giữ số điện thoại của họ để đặt hẹn cho những lần tiếp theo. Mối quan hệ kéo dài nhiều tháng, năm vì thế sẽ rất khó tin là người thợ có thể bị khống chế.

Một số chủ tiệm nails tại London, Cambridge, Southampton ở Anh cho biết, một người thợ nails lành nghề, nếu là người bản xứ, thường được trả 300-400 bảng/tuần, trong khi đó thợ người Việt bất kể là có giấy tờ hay không đều được trả 400-600 bảng/tuần, thậm chí phải lo cả chỗ ăn ở miễn phí. Trên thực tế, thợ Nails hưởng 6 phần thu nhập, trong khi người chủ hưởng 4 phần, chưa kể còn phải trả thuế và chi phí kinh doanh.

Tay nghề cao

Nhiều chủ doanh nghiệp đã lấy tên những người thân của mình để đóng thuế làm bán thời gian cho nhà nước, mặc dù họ không làm móng và không thu nhập, vì họ sử dụng thợ Việt không có giấy tờ để đóng thuế.

Thu nhập của thợ nails Việt do đó, nực cười, còn cao hơn cả lương khởi điểm trung bình của bậc tiến sĩ, tạm gọi là tinh hoa của nền giáo dục Anh, chiếm khoảng 5% toàn bộ hệ thống giáo dục.

Theo chị N - chủ nhiều cửa hàng nails tại London, "sự khác biệt này xuất phát từ chỗ, tốc độ làm móng của thợ châu Âu hay thợ Anh thường chỉ bằng ½, thậm chí ¼ so với thợ Việt, hiệu quả thẩm mỹ cũng thấp hơn, nên vào những giờ cao điểm đông khách, doanh nghiệp mất thu nhập nếu dùng thợ bản địa".

Thực tiễn của thị trường khiến nhiều chủ doanh nghiệp người Việt muốn thuê người Việt, bất chấp rủi ro thuê thợ người Việt không giấy tờ, mặc dù trên thực tế, ý thức lao động của họ rất kém và có thể bỏ đi bất cứ lúc nào nếu không hài lòng.

Nhiều doanh nghiệp đã thử đào tạo người bản xứ nhưng hầu hết thất bại do không đáp ứng được tay nghề. Trong khi đó, nghề nails được xem là một nghề giản đơn nên luật pháp sở tại không cho phép nhập khẩu lao động từ châu Á.

Thợ được tuyển chọn hoàn toàn không qua một tiếp xúc trực tiếp như chợ lao động để qua đó, các yếu điểm về thể chất hay hoàn cảnh có thể bị nhận biết và ép buộc dẫn tới thân phận "nô lệ". Quá trình tuyển chọn giữa chủ và thợ thường diễn ra trên mạng tìm việc, sau khi đã thống nhất về lương và điều kiện sinh hoạt, thì mới gặp gỡ để thử tay nghề và công việc bắt đầu.

Lao động trái phép

Thực tiễn trên cho thấy ngoài hành vi vi phạm sử dụng công nhân không được phép lao động, rất khó có cơ sở để khép những doanh nghiệp này vào các hành vi cưỡng bức hay ngược đãi lao động để thủ lợi, ngay cả đối chiếu theo luật hiện hành của Anh.

Tuy nhiên, vấn đề trở thành nghiêm trọng khi một số các thợ nails bị bắt trong các đợt kiểm tra khác nhau, đã khai tuổi vị thành niên. Đã có các đối tượng khai bị hãm hiếp, bị nô lệ và gây được sự chú ý với những ưu đãi của pháp luật sở tại. Vì những lý do khác nhau mà chính quyền sở tại tin vào các cáo buộc này.

Ví dụ khá khôi hài là ngay trong 14 trường hợp khai rằng, họ là trẻ vị thành niên và bị bắt làm nô lệ trong đợt kiểm tra vừa qua, thông tin tự điều tra của người viết cho thấy ít nhất 5/14 nghi phạm đã ở độ tuổi 22-30.

Do những tốn kém để xác định chính xác tuổi của một người dựa vào X-ray răng, nên đa số trường hợp chính quyền sử dụng lời khai cho việc xác định tuổi. Lỗ hổng này đang được khai thác từ nhiều phía.

Trước khi Ba Lan trở thành thành viên EU, đã có hàng chục ngàn người Ba Lan vào Anh sinh sống bất hợp pháp để đợi tư cách thành viên. Những người Rơm Việt, không biết thực sự là bao nhiêu, có thể đợi được điều gì trước tình hình hiện nay?

Trong giai đoạn hiện tại, do thị trường có cầu thì ắt sẽ có cung. Nếu chính phủ Anh chỉ chặn bắt trong các chiến dịch kiểu nhát một như trên, các dòng lao công nước ngoài sẽ chỉ suy giảm theo nhịp điệu chiến dịch rồi đâu lại vào đó. Nên chăng, chính quyền của tân thủ tướng Anh Theresa May, cần tìm kiếm một chính sách hợp lý để ngành dịch vụ này có thể phát triển bền vững? Như thế, nó sẽ giúp lao động Việt làm nails tại Anh kiếm khá tiền trong dịp năm mới.

Viethome (theo BBC)

Bà May từng miêu tả nạn nô lệ hiện đại là “vấn đề nhân quyền nghiêm trọng nhất trong thời đại của chúng ta” và cam kết sẽ “biến việc đưa thế giới thoát khỏi tội ác dã man này trở thành sứ mệnh quốc gia và quốc tế”.

Bà May đưa ra tuyên bố này khi đang ở trong tháng đầu tiên của nhiệm kỳ thủ tướng, và vào tháng Mười năm ngoái, chính phủ cũng hứa hẹn sẽ “cải thiện triệt để” những hỗ trợ mà nạn nhân buôn người và nô lệ nhận được.

Bộ trưởng Nội vụ khi đó, bà Sarah Newton, nhấn mạnh “phúc lợi của các nạn nhân và những người có nguy cơ là nạn nhân sẽ là tâm điểm trong mọi hành động của chúng tôi”.

Vậy thì, vì sao chính phủ lại đang hành động hoàn toàn ngược lại?

Waleed (không phải tên thật) chỉ mới 19 tuổi và đang mắc chứng căng thẳng hậu chấn thương. Khi còn là một đứa trẻ ở Sudan, chàng trai này tận mắt chứng kiến cha và anh chị em mình bị quân chính phủ giết hại cũng như làng mạc bị thiêu rụi.

Khi còn là thiếu niên, cậu bị lực lượng an ninh hành hạ. Waleed trốn khỏi Sudan khi được 16 tuổi, để rồi lại bị bắt cóc bởi những kẻ buôn người ở Libya. Chúng giam giữ cậu, đánh cậu bằng thanh sắt, và biến cậu trở thành đối tượng lao động cưỡng ép cũng như tấn công tình dục.

Sau khi trốn thoát khỏi những kẻ thủ ác, vượt qua Địa Trung Hải giữa muôn trùng hiểm nguy và băng qua châu Âu, Waleed đến được Anh vào năm 2017 khi tròn 17 tuổi.

Cậu bị chấn thương tâm lý và cần được bảo vệ, nhưng thay vì thế, Waleed bị giam giữ trong trại tạm giữ người nhập cư cùng với người lớn, cho đến khi Bộ Nội vụ quyết định rằng có đầy đủ bằng chứng chứng minh cậu là nạn nhân của nạn buôn người.

Waleed được cho thời gian để phục hồi và nhận được hỗ trợ tài chính 65 bảng một tuần. Nhưng rồi vào ngày 1 tháng Ba năm nay, không được cảnh báo trước, cũng không có báo cáo đánh giá về tình trạng khó khăn và bệnh tâm lý, khoản hỗ trợ của Waleed bị cắt giảm xuống còn 37.75 bảng.

Cậu đột ngột bị đẩy vào tình thế phải lựa chọn giữa việc mua thức ăn để bỏ bụng hay trả chi phí di chuyển để đến các buổi tư vấn hoặc cuộc hẹn với luật sư. Cậu cũng không thể trả tiền điện thoại để giữ liên lạc với hệ thống hỗ trợ của mình cũng như với bạn bè. Cậu không đủ tiền để tham gia các hoạt động xã hội và rơi vào cảnh bị cô lập. Trong suốt tám tháng, Waleed mắc thêm nợ, bệnh tâm lý càng trầm trọng, và các chuyên gia đánh giá cậu có nguy cơ tiếp tục trở thành nạn nhân bị bóc lột.

Trong tháng này, tòa án phán quyết rằng Bộ Nội vụ đã làm trái pháp luật khi cắt giảm khoản hỗ trợ tài chính của Waleed cũng như các nạn nhân nô lệ và buôn người khác. Tòa án yêu cầu Bộ Nội vụ phải trả bù số tiền cho tất cả các cá nhân bị ảnh hưởng. Ước tính có khoảng hơn 1,000 nạn nhân nô lệ và buôn người bị cắt hỗ trợ một cách trái phép, với số tiền tổng cộng hơn 1 triệu bảng.

Tòa án cũng chỉ trích Bộ Nội vụ vì không cung cấp hướng dẫn cho các nạn nhân theo quy định của Đạo luật Nô lệ Hiện đại năm 2015.

Động thái cắt giảm vào hồi tháng Ba – quyết định gây ảnh hưởng đến Waleed và rất nhiều nạn nhân nạn nô lệ và buôn người đang xin tị nạn khác – chỉ là phần đầu tiên trong kế hoạch hai giai đoạn của chính phủ nhằm cắt giảm hỗ trợ tài chính đối với tất cả các nạn nhân nô lệ và buôn người. Mức hỗ trợ sau khi cắt giảm được đưa xuống bằng với mức hỗ trợ người xin tị nạn.

Người xin tị nạn chỉ nhận được mức hỗ trợ tài chính tối thiểu để chống chọi với cảnh nghèo nàn. Tuy nhiên, nạn nhân nạn buôn người và nô lệ có nhu cầu cao hơn: các nạn nhân được quyền nhận hỗ trợ trong “giai đoạn phục hồi” kéo dài tối thiểu 45 ngày. Trong suốt giai đoạn này, các nạn nhân được cung cấp chỗ ở an toàn, hỗ trợ tài chính và hỗ trợ tâm lý cũng như pháp lý.

Mục đích của quy định này là giúp các nạn nhân thoát khỏi ảnh hưởng của những kẻ buôn người, bắt đầu giai đoạn hồi phục, quyết định xem có nên hỗ trợ việc điều tra của cảnh sát hay không, và chuẩn bị tâm lý để công khai những trải nghiệm của mình trước khi quyết định cuối cùng về tình trạng của họ được đưa ra.

Nạn nhân buôn người và nô lệ đã phải chịu đựng sự bóc lột về thể xác, tâm lý và tình dục khủng khiếp nhất. Trong giai đoạn đầu, họ có nguy cơ cao bị bắt trở lại, và đó chính là lý do tại sao họ cần được hỗ trợ đầy đủ.

Chính phủ không kháng nghị quyết định của tòa án, nhưng cũng chưa công bố việc liệu họ có loại bỏ kế hoạch cắt hỗ trợ tài chính cho nạn nhân nô lệ và buôn người hay không.

Rõ ràng từ cách đối xử thiếu công bằng của chính phủ đối với các nạn nhân trong suốt tám tháng qua, có thể kết luận rằng Bộ Nội vụ không hề nhận ra nhu cầu của các nạn nhân hay mong muốn bảo vệ an toàn cho họ. Nếu chính phủ thực sự nghiêm túc trong việc bảo vệ và hỗ trợ các nạn nhân, việc đưa ra quyết định không nên chỉ nằm trong tay Bộ Nội vụ mà cần được quy định trong pháp luật.

VietHome (Theo Guardian)

Nạn nô lệ có thực sự tồn tại ở Anh?

Đã hơn 250 năm trôi qua kể từ khi việc buôn bán nô lệ liên lục địa chấm dứt, vậy mà vẫn có gần 41 triệu người đang bị giam cầm theo một hình thức nô lệ nào đó trên khắp thế giới. Nhưng không có ai thực sự đánh giá được quy mô và số lượng nạn nhân của hình thức phạm tội này ở Vương quốc Anh.

Số lượng được công bố thường không nhất quán. Chính phủ tin rằng có khoảng 13,000 nô lệ thời hiện đại trên khắp nước Anh, trong khi hồi đầu năm nay, Chỉ số Nô lệ Toàn cầu đưa ra một con số ước tính cao hơn nhiều là 136,000.

Con số thống kê nô lệ từ Cơ quan Tội phạm Quốc gia ghi nhận số liệu được nhập vào hệ thống đăng ký đối với các nạn nhân trên toàn quốc (NRM), đây là một quy trình cho phép xác định danh tính của các nạn nhân nô lệ và từ đó mang đến cho họ sự hỗ trợ cần thiết.

Trong khi dữ liệu này có thể đem đến cái nhìn sơ bộ về loại hình nô lệ nào đang phổ biến nhất và đối tượng nào thường trở thành nạn nhân của những kẻ bóc lột, nó vẫn không đủ để dựng nên một bức tranh tổng thể. Với mỗi nạn nhân được cảnh sát xác định, luôn song song tồn tại rất nhiều nạn nhân còn ẩn danh khác vẫn đang bị bọn buôn người, lũ ma cô hay các băng nhóm tội phạm kiểm soát.

Ngoài ra, cũng có rất nhiều những cá nhân có nguy cơ trở thành nạn nhân, những người không đồng ý cho ghi tên vào hệ thống vì họ không có lòng tin ở chính quyền, hoặc quá sợ hãi không dám vạch mặt những kẻ tội phạm. Từ ngày 1 tháng Mười một năm 2015 đến ngày 30 tháng Sáu năm 2018, chính phủ đã nhận được thông báo về 3,306 người có thể là nạn nhân của nạn nô lệ hiện đại ở Anh và xứ Wales nhưng chưa được ghi trong hệ thống.

“Số liệu duy nhất mà chúng ta có được là về các nạn nhân trưởng thành, những người chọn cách nhờ sự giúp đỡ của chính quyền hoặc những đứa trẻ được các dịch vụ xã hội xác nhận chính xác là nạn nhân,” ông Andrew Wallis, giám đốc điều hành quỹ từ thiện chống nạn nô lệ Unseen.

Cảnh sát ghi nhận 3,773 tội danh liên quan đến nô lệ hiện đại trong khoảng thời gian từ tháng Sáu năm 2017 đến tháng Sáu năm 2018.

Nô lệ hiện đại ở Anh tồn tại dưới hình thức nào?

Nếu nô lệ thời cổ đại là một hiện tượng tồn tại giữa thanh thiên bạch nhật, nô lệ thời hiện đại là một vấn đề thực sự khó xác định. Sự trói buộc về thể chất như trong quá khứ nay bị thay thế bởi các hình thức bóc lột và kiểm soát khác như nợ nần, lừa đảo, hứa hẹn cũng như bạo lực và xâm phạm thể chất.

Những ngành nghề có nguy cơ cao nhất ở Anh bao gồm:

- xây dựng

- nông nghiệp

- nhà hàng khách sạn

- giúp việc gia đình

- rửa xe và làm móng.

Các nạn nhân thường bị ép phục dịch sau những cánh cửa đóng chặt.

Những cáo buộc tại tòa án theo Đạo luật Nô lệ Hiện đại ở Anh hồi năm ngoái bao gồm trường hợp một băng nhóm chuyên buôn các phụ nữ Việt Nam sang làm việc ở các tiệm nail và một gia đình Slovakiaeos buộc người có vấn đề về thần kinh làm việc cho họ mà không trả lương.

Năm ngoái, đường dây nóng Nô lệ Hiện đại đã nhận được tổng cộng 493 trình báo về các trường hợp bị nghi là bóc lột lao động ở các tiệm rửa xe trên cả nước, với tổng cộng 2,170 người có khả năng là nạn nhân. Trong số đó, 401 trường hợp đã được chuyển sang cho các cơ quan pháp luật và trong số đó, cũng chỉ có một trường hợp bị bắt giữ.

Ông Wallis đưa ra một số dấu hiệu giúp nhận biết một cơ sở kinh doanh có thể dính dáng đến vấn đề nô lệ hiện đại.

“Nếu giá thành quá mềm, chỉ cho phép thanh toán bằng tiền mặt và các nhân viên không sử dụng tiếng Anh, bạn cần tự hỏi: ‘Tại sao lại rẻ đến vậy và vai trò của tôi ở đây có thể là gì?’” ông Wallis nói. “Ví dụ, giá thực sự cho việc rửa một chiếc xe bằng tay trung bình ở mức 20 bảng. Nếu bạn trả ít hơn con số đó, bạn cần phải tự hỏi tại sao và làm thế nào.”

Nạn nhân là những ai?

Vào năm 2017, khoảng 5,145 người có khả năng là nạn nhân nô lệ hiện đại được ghi danh vào NRM, tăng 35% so với năm 2016.

Họ bao gồm người dân đến từ 116 quốc gia khác nhau. Trong tổng số các nạn nhân đã được xác nhận, 207 được tìm thấy ở Scotland, 193 ở xứ Wales và 31 ở Bắc Ai-Len. 4,714 trường hợp còn lại được trình báo ở Anh.

Hiện trạng nô lệ hiện đại ở Vương quốc Anh gần đây nhất được tiết lộ thông qua con số các nạn nhân xác nhận từ giữa tháng tư đến tháng Sáu năm nay. Trong vòng vỏn vẹn ba tháng, 1,658 nạn nhân đến từ 81 quốc gia đã được xác đinh, trong đó 58% là người lớn và 42% là trẻ em. Trong năm 2017, số lượng trẻ em được xác nhận là nạn nhân đã tăng 66%.

Điều này có thể được giải thích bởi việc trẻ em bắt đầu được xác định là nạn nhân của đường dây buôn bán chất cấm liên tỉnh và các loại hình bóc lột phạm tội khác. Ngoài ra, ngày càng có nhiều trẻ em xin tị nạn không có người giám hộ được nhận diện là nạn nhân của nạn buôn người hay nô lệ hiện đại.

“Tuy nhiên,” ông Wallis nói, “đây có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm và con số thực sự cho thấy số lượng trẻ em đang bị bóc lột ở Anh có thể cao hơn nhiều vì chúng ta không có các chương trình đào tạo được thiết kế riêng cho các nhân viên xã hội và trẻ em nhằm giúp họ xác định nạn nhân buôn người.”

Dữ liệu từ năm ngoái cho thấy xu hướng trẻ em là nạn nhân nô lệ vẫn đang tiếp tục.

Tính đến thời điểm hiện tại, trẻ em Anh quốc vẫn chiếm số lượng lớn trong số các nạn nhân nô lệ được tìm thấy trong khoảng từ tháng Tư đến tháng Sáu năm nay, cao gấp hơn bốn lần các quốc tịch khác. Hầu hết trong số đó là trẻ nam, nhưng cũng có 102 trẻ nữ được xác định là nạn nhân lạm dụng tình dục.

Các quốc tịch phổ biến khác của nạn nhân trẻ em bao gồm Việt Nam, Sudan, Eritrea và Albania. Các em nhỏ Việt Nam thường bị bóc lột sức lao động, chủ yếu là trong các trang trại cần sa hoặc tiệm nail.

Về phần nạn nhân người lớn, Albania là quốc tịch phổ biến nhất, theo sau là Trung Quốc, Việt Nam, Romania và sau đó là Anh. Hầy hết các nạn nhân Albania là phụ nữ bị lạm dụng tình dục. Nạn nhân người lớn từ các quốc gia khác thường bị ép buộc lao động hoặc chịu các hình thức bóc lột lao động khác.

Xu hướng bóc lột người vô gia cư cũng đang tăng. Tổ chức từ thiện ở London mang tên Hestia chỉ ra rằng trong số 218 nạn nhân nam mà họ từng giúp đỡ trong năm nay, bao gồm những người bị ép làm việc tại các trang trại, công trường và xưởng cần sa, có 54% trở thành người vô gia cư sau khi trốn thoát khỏi bọn buôn người và 92% có vấn đề về tâm thần.

Bên cạnh số liệu của NRM, các quỹ từ thiện cũng cho biết số lượng nạn nhân nô lệ hoặc buôn người đang trên đà tăng. Hestia, một tổ chức ở London, thông báo số lượng nạn nhân mà họ giúp đỡ tăng 30%; hai phầm ba trong số đó là phụ nữ bị ép bán dâm. Trong năm 2017, riêng tổ chức này đã hỗ trợ tổng cộng 624 nạn nhân nô lệ hiện đại.

Sau hai năm hoạt động, đường dây nóng Nô lệ Hiện đại nhận được hơn 10,000 cuộc gọi, thông tin và trình báo về các trường hợp nghi là nô lệ.

Tình trạng này đang diễn ra ở đâu?

Tình trạng nô lệ tồn tại ở khắp nơi trên khắp Vương quốc Anh, nhưng theo số liệu của chính phủ, phần lớn nạn nhân được chuyển cho cảnh sát trong các tháng từ tháng Tư đến tháng Sáu năm nay được phát hiện tại London, Tây Yorkshire, Tây Midlands, Scotland, Marseyside và Essex.

Truy tố

Từ năm 2010 đến năm 2017, có 1,671 tội phạm nô lệ bị đưa ra truy tố dẫn đến 1,109 bản án.

Trung bình cảnh sát mất khoảng ba năm để đưa các vụ án nô lệ ra trước tòa và quy trình pháp luật này tiêu tốn 330,000 bảng tiền ngân sách.

Từ năm 2017 đến năm 2018, số lượng tội phạm buô người và nô lệ bị đưa ra truy tố tăng 27% với 239 nghi phạm bị kết tội. Có tổng cộng 185 bản án liên quan đến nô lệ và buôn người trong cùng khoảng thời gian này. Nhưng đó chỉ là con số vô cùng nhỏ bé so với tổng số vụ được trình báo với chính quyền.

Nạn nô lệ ảnh hưởng đến chúng ta ra sao?

Rất có khả năng hàng ngày, chúng ta đang tiêu thụ hay sử dụng các loại hàng hóa được sản xuất bởi các nạn nhân nô lệ lao động. Số laptop, điện thoại và quần áo trị giá hàng tỷ bảng được sản xuất bởi nhân công nô lệ đang được chuyển đến tay người tiêu đùng Anh. Trong một báo cáo của mình, tổ chức Chỉ số Nô lệ Toàn cầu cho biết trong năm 2017, Vương quốc Anh đã nhập khẩu số hàng hóa trị giá 14 tỷ bảng từ các nước có nguy cơ nô lệ cao.

VietHome (Theo Guardian)

Trên thế giới hiện đang có 45 triệu người là nạn nhân của chế độ nô lệ.

Bạn nghĩ gì khi nhắc tới cụm từ “Nô lệ”?

Chắc hẳn bạn đang liên tưởng tới hình ảnh những nô lệ từ thời xa xưa, trước khi chế độ tàn khốc này bị bải bỏ tại Anh khoảng 183 năm về trước.

Thế nhưng, trên thực tế, nạn nô lệ vẫn đang hàng ngày diễn ra ngay trước mắt chúng ta. Chế độ nô lệ hiện hữu từ trong những món hàng được sản xuất bởi những người công nhân bị trả lương thấp hoặc không lương mà bạn mua hàng ngày, đến những ngôi nhà tưởng như rất đỗi bình thường trên phố nhưng thực chất là nhà thổ, cơ sở buôn bán phụ nữ, hay thậm chí đó là người hầu hay au pair trong gia đình bạn.

Ngày 18 tháng 10 là ngày Chống nạn Nô lệ - được khởi xướng từ năm 2010, hướng tới các tổ chức từ thiện, cá nhân, chính quyền địa phương và lực lượng cảnh sát nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về nạn nô lệ ở thời điểm hiện tại và có những hành động phù hợp để ngăn chặn nó.

Chúng ta cần biết những gì về vấn nạn này?

Thực trạng của nạn nô lệ hiện nay

Nạn nô lệ hiện đại diễn ra ở nhiều nơi và thường xuyên hơn là bạn nghĩ và hiện là vấn nạn có tốc độ phát triển nhanh nhất cũng như tạo ra nguồn thu nhập bất hợp pháp lớn thứ 2 thế giới. Năm 2014, theo những tính toán của Văn phòng Lao động quốc tế, mỗi năm, việc sử dụng lao động khổ sai đem lại lợi nhuận lên đến 122.730.000.000 £.

Việc xác định chính xác số người bị bắt làm nô lệ là vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, theo ước tính, hiện nay trên thế giới có khoảng 45.8 triệu người đang bị bắt làm nô lệ.

Thực trạng của "nô lệ hiện đại" tại Anh

Trớ trêu thay, cũng giống như các quốc gia khác, nạn nô lệ hiện đang là một vấn đề vô cùng đáng quan ngại tại Anh.

Các hình thức phổ biến nhất của “nô lệ hiện đại” tại Anh chính là lao động khổ sai, bóc lột tình dục, nô lệ trong gia đình và cưỡng bức.

Tuy nhiên, do hoạt động kinh doanh “nô lệ hiện đại” xuất hiện ở hầu hết mọi nơi trên thế giới nên chúng ta khó có thể định hình được một cách chính xác thực trạng hiện nay của nó ở Anh, hay ở bất kỳ một quốc gia nào khác.

Năm 2015, có khoảng 3.266 nạn nhân tiềm năng từ 102 quốc gia trên khắp thế giới đã được giới thiệu tới Cơ quan Tham chiếu Anh Quốc - nơi xác định, đánh giá và hỗ trợ những nạn nhân tiềm năng của nạn buôn người.

Theo một báo cáo ở Anh, vào năm 2013, số nạn nhân bị bắt làm nô lệ đã tăng 47% so với năm 2012.

Tuy nhiên, trên thực tế, con số này có thể còn cao hơn, thậm chí cao hơn gấp nhiều lần so với con số mà các cơ quan chức năng đã thống kê được.

Trong tài liệu "Chiến lược ngăn chặn nạn nô lệ hiện đại" của mình, Bộ Nội vụ đã đưa ra ước tính rằng, hiện nay có khoảng 13.000 người bị bắt làm nô lệ tại Anh.

“Nô lệ hiện đại" và buôn bán người là gì?

Mặc dù trong từng hoàn cảnh cụ thể, việc buôn bán người là không giống nhau nhưng suy cho cùng thì các hình thức của chế độ nô lệ đều có điểm chung đó là: việc kiểm soát và khai thác những cá nhân dễ bị tổn thương để tạo ra lợi nhuận cho những kẻ buôn người.

Trong Nghị định thư Palermo, Liên Hiệp Quốc đã đưa ra một định nghĩa về buôn bán người. Định nghĩa này có ba ý chính sau:

• Là hành vi trao đổi, mua bán người

• Thực hiện dựa trên các hoạt động lừa đảo hoặc ép buộc

• Nhằm đạt được mục đích bóc lột

“Bóc lột” ở đây bao gồm bóc lột tình dục, lao động khổ sai, nô lệ trong gia đình, cưỡng bức, kết hôn giả, hay thậm chí là cả buôn bán nội tạng.

Các hình thức của “nô lệ hiện đại”

Nô lệ hiện đại có rất nhiều hình thức khác nhau nhưng phổ biến nhất là:

Lao động khổ sai

Lao động khổ sai là hình thức phổ biến nhất của nạn chiếm hữu nô lệ. Trên thế giới có khoảng 20 triệu người đang là nạn nhân của hình thức này.

Kevin Bales, người đồng sáng lập và cũng là cựu chủ tịch của tổ chức Free The Slaves, phát biểu rằng lao động khổ sai là hình thức phổ biến nhất ở Ấn Độ - với đa số nạn nhân là những người thuộc tầng lớp Dalit – tầng lớp thấp nhất trong xã hội Ấn Độ.

Ông cho rằng, trên thực tế, số lượng nô lệ tại Ấn Độ có thể còn nhiều hơn số nô lệ của tất cả các nước trên thế giới cộng lại.

Tầng lớp Dalit chiếm khoảng một phần tư dân số Ấn Độ, với khoảng 250 triệu người. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người Dalit chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tổng số các nạn nhân của nạn nô lệ hiện đại.

Buôn bán trẻ em

Trẻ em bị đem ra trao đổi, buôn bán nhằm phục vụ cho rất nhiều mục đích khác nhau như lao động khổ sai, hôn nhân ép buộc và bóc lột tình dục.

Ngoài ra, trẻ em cũng có thể trở thành nạn nhân của những hoạt động nhận con nuôi bất hợp pháp, trồng cần sa, và bị ép phải tham gia vào các hoạt động phi pháp như móc túi, trộm cắp và các hình thức lừa đảo khác.

Khi những kẻ buôn người không cần đến trẻ nữa, chúng thường để mặc các em trong tình trạng không tiền, không giấy tờ tùy thân và cũng không có nơi nào để đi.

Một bé gái khóc sau khi được cứu thoát khỏi một nhà máy ở Đông Quan, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc

Nô lệ trong gia đình

Những người làm trong gia đình như gia nhân, người hầu là những cá nhân đặc biệt dễ bị lạm dụng và khai thác. Lý do đó là vì họ phải làm việc một mình trong một không gian giới hạn, tuân thủ những quy định ngặt nghèo và phải sống dựa vào gia chủ của mình để có được công việc, chỗ ở và giấy phép cư trú.

Tất cả những ràng buộc trên đã khiến cho những người lao động trong gia đình dễ dàng bị lợi dụng và mắc kẹt trong một bức tường nô lệ vô hình.

Tại Anh, nạn nhân của nô lệ gia đình thường bao gồm cả người lớn và trẻ em. Họ phần lớn là những người di cư tới Anh.

Khi bị mắc kẹt dưới thân phận của một nô lệ gia đình, trẻ em sẽ bị tước đi quyền được đi học, được tới lớp như bao bạn bè cùng trang lứa khác.

Bóc lột tình dục

Bóc lột tình dục là hành vi sử dụng, lợi dụng khả năng tình dục của người khác để thu lợi tiền bạc về cho mình.

Các ngành công nghiệp tình dục phần lớn hoạt động dựa trên việc khai thác khả năng tình dục của người phụ nữ tại nhiều địa điểm khác nhau và tại các thời điểm khác nhau. Phần lớn nạn nhân tham gia vào đường dây này do bị mắc nợ hoặc bị cưỡng bức, ép buộc.

Tuy nhiên, do hoạt động buôn bán, bóc lột tình dục thường diễn ra một cách bí mật nên việc đưa ra được những số liệu thống kê chính xác là một công việc vô cùng khó khăn. Cho tới thời điểm hiện tại, chúng ta vẫn chưa thể xác định một cách chính xác quy mô của vấn nạn này trên thế giới.

Cách nhận biết các nạn nhân của “nô lệ hiện đại”

Dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn có thể nhận biết nạn nhân của chế độ “nô lệ hiện đại”:

Ngoại hình

Nạn nhân có dấu hiệu bị lạm dụng về thể chất hoặc tâm lý, ăn mặc thiếu chải chuốt hơn người bình thường, suy dinh dưỡng hoặc có biểu hiện sợ hãi, rụt rè.

Bị cô lập

Nạn nhân hiếm khi được phép đi ra ngoài một mình. Họ có vẻ luôn bị kiểm soát bởi một ai đó và rất ít khi tiếp xúc với mọi người. Họ có biểu hiện xa lánh hàng xóm hay những người xuất hiện quanh khu vực mà họ làm việc.

Không được đáp ứng những điều kiện sống cơ bản

Họ có thể phải sống trong một không gian mất vệ sinh, chật chội và đông đúc. Ngoài ra, họ có thể phải sống và làm việc ở cùng một địa điểm.

Họ có rất ít, hoặc là thậm chí không có đồ đạc cá nhân

Nạn nhân không có giấy tờ tùy thân hoặc bất kì một tài sản cá nhân nào. Họ có thể luôn luôn mặc đúng một bộ quần áo, ngày này qua ngày khác. Những bộ quần áo họ mặc thậm chí còn không phù hợp với công việc mà họ đang làm.

Không được đi lại tự do

Thông thường, các giấy tờ tùy thân phục vụ cho việc di chuyển của nạn nhân (ví dụ như hộ chiếu) sẽ bị người khác cất giữ và kiểm soát.

Thời gian làm việc bất thường

Nạn nhân có thể thường xuyên được đưa đi và đón về từ nơi họ làm việc. Tuy nhiên, thời gian làm việc của họ lại bất thường, ví dụ như vào sáng sớm hoặc đêm muôn.

Sợ hãi khi tìm kiếm sự giúp đỡ

Nạn nhân có thể tránh tiếp xúc bằng mắt, có biểu hiện hoảng sợ hoặc do dự khi nói chuyện với người lạ. Họ cũng có thể sợ hãi khi gặp những người thực thi pháp luật vì nhiều lý do như không biết tin tưởng vào ai, không biết tới đâu để được giúp đỡ hoặc họ có thể lo sợ sẽ bị trục xuất. Họ cũng có thể đang lo lắng cho sự an toàn của gia đình và bản thân.

Cảnh sát tại một căn hộ ở Lambeth, phía nam Luân Đôn vào năm 2013, nơi một phụ nữ bị bắt làm nô lệ trong suốt 30 năm

Làm gì khi xác định được ai đó là nạn nhân của “nô lệ hiện đại”?

Nếu bạn nghi ngờ hành vi chiếm hữu nô lệ đang diễn ra, bạn cần:

• Gọi điện cho cảnh sát vào đường dây nóng 999 (trong trường hợp khẩn cấp) và 101 (nếu đó không phải là khẩn cấp), hoặc gọi điện nạc danh tới đường dây ngăn chặn tội phạm Crimestoppers số 0800 555.111

• Báo cáo về trường hợp mà bạn phát hiện được bằng cách gọi điện đến đường dây trợ giúp “nô lệ hiện đại” số 0800 0121700, hoặc

• Bạn có thể báo cáo trực tuyến bằng cách điền vào form của tổ chức “Nô lệ hiện đại” theo đường link sau: https://modernslavery.co.uk/contact.html

Tuy nhiên, đừng cố gắng nói với nạn nhân rằng bạn đã báo cáo về trường hợp của họ, và quan trọng nhất là đừng ra mặt đối đầu trực tiếp với những kẻ buôn người. 

Bạn nghĩ rằng mình có thể là một nạn nhân của chế độ nô lệ hiện đại?

Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể là nạn nhân của chế độ nô lệ hiện đại, hoặc nếu bạn đã từng bị mang ra trao đổi buôn bán, hãy gọi ngay cho cảnh sát vào số 999 và báo cáo trường hợp của bạn với họ.

Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các tổ chức từ thiện làm việc với nạn nhân của chế độ nô lệ sau:

• Tổ chức Chống Nô lệ Quốc tế (Anti-Slavery International), một tổ chức từ thiện làm việc về nạn nhân nô lệ trên toàn thế giới

• Tổ chức The Children’s Society nơi cung cấp các dịch vụ chuyên biệt dành cho người tị nạn và trẻ em nhập cư, cũng như những nạn nhân của việc khai thác và buôn bán tình dục.

• Tổ chức BCHA, nơi cung cấp nơi ở đặc biệt và hỗ trợ chăm sóc xã hội tại Anh

• Tổ chức Migrant Help- cung cấp các nguồn lực và hỗ trợ cần thiết cho người di cư ở Anh để họ có thể tiếp cận các dịch vụ xã hội truy an toàn và phù hợp.

• Tổ chức Eaves, một tổ chức từ thiện dành riêng cho phụ nữ, cung cấp những hỗ trợ chuyên biệt, vận động và cung cấp nhà ở cho những người phụ nữ bị bán sang Anh

• Tổ chức Unseen- cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho những các nạn nhân của nô lệ hiện đại.

VietHome (Theo Metro News)