Trong giai đoạn đầu của chiến dịch tổng tuyển cử, các đảng chính trị đều đưa ra những tranh luận về vấn đề thuế.
Kế hoạch của họ rất quan trọng bởi vì thuế là nguồn lực củng cố mọi hoạt động của chính phủ. Số tiền thu về sẽ được chi cho tất cả mọi thứ, từ trường học đến NHS.
Vậy Vương quốc Anh lấy phần lớn tiền ở đâu? Và so với các nước khác thì thế nào?
Người dân phải đóng bao nhiêu thuế?
Số tiền mà chính phủ Anh thu được nhờ thuế đang ở mức cao trong lịch sử.
Tổng thu thuế của Anh như một phần thu nhập quốc dân - tổng số tiền mà quốc gia này kiếm được - đang ở mức cao nhất được duy trì kể từ những năm 1940.
Các loại thuế mà nhiều người trong chúng ta biết rõ nhất là thuế thu nhập và đóng góp Bảo hiểm Quốc gia (NIC).
Đây là những khoản tiền nằm trong lương nhưng không bao giờ đến được tài khoản ngân hàng của chúng ta, cũng như các khoản đóng góp lương hưu hoặc trả nợ vay của sinh viên.
Chúng chiếm phần lớn tổng thu thuế ở Anh.
Mức thuế được khấu trừ từ thu nhập của bạn phụ thuộc vào số tiền bạn kiếm được. Những người có mức lương cao hơn phải đóng một phần thuế thu nhập cao hơn.
Một nhân viên kiếm được 28.000 bảng – tương đương mức trung bình ở Anh - sẽ trả gần 6.000 bảng tiền thuế thu nhập và NIC. Hơn nữa, chủ lao động của họ phải trả gần 3.000 bảng Anh tiền NIC đối với nhà tuyển dụng.
Nhìn chung, điều đó có nghĩa là khoảng 28% chi phí tuyển dụng sẽ nằm trong tay chính phủ.
Nếu tuyển dụng ai đó với mức lương 340.000 bảng – cao gấp 10 lần so với nhân viên toàn thời gian trung bình ở Anh – một nửa số tiền đó sẽ là tiền thuế.
Các quốc gia khác thì sao?
Vương quốc Anh đang nằm ở khúc giữa trong bảng xếp hạng tổng thu thuế. Nhiều nước châu Âu khác tính thuế thu nhập cao hơn nhiều.
Ví dụ: nếu Vương quốc Anh áp dụng hệ thống thuế của Pháp, mức thuế dành cho việc tuyển dụng ai đó với mức lương 28.000 bảng sẽ là 48% thay vì 28%. Đó là một sự khác biệt lớn - thêm 10.000 bảng cho chính phủ.
Mức thuế trung bình cho người có thu nhập cao hơn sẽ tăng từ 51% lên 67% nếu Anh dùng hệ thống thuế của Bỉ, thêm 91.000 bảng doanh thu thuế trên mỗi đầu người.
Các quốc gia tăng thuế nhiều hơn Vương quốc Anh hầu như đều áp dụng cách tăng thêm thuế thu nhập và đóng góp an sinh xã hội.
So với các nước châu Âu, Vương quốc Anh đi đầu trong việc đánh thuế tương đối nhẹ đối với người có thu nhập trung bình. Mức thuế cho người có thu nhập cao khá tương đồng với các nơi khác.
Nếu Anh áp dụng hệ thống thuế của một quốc gia EU khác, mức thuế trung bình sẽ tăng nhẹ đối với người có thu nhập cao nhưng người có thu nhập trung bình sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Chính phủ còn thu những loại thuế nào khác?
Số tiền mà chính phủ Anh thu được từ các loại thuế khác cũng tương tự như các nước phát triển khác.
Ví dụ: VAT – mức thuế 20% được tính khi chúng ta mua nhiều hàng hóa và dịch vụ - gần với mức được thấy ở những nơi khác. Điều tương tự cũng xảy ra với thuế doanh nghiệp - 19% tính trên lợi nhuận của doanh nghiệp.
Thuế thu nhập, đóng góp an sinh xã hội và thuế VAT mang lại phần lớn doanh thu thuế ở tất cả các nước phát triển. Chúng thường chiếm hơn 70% tổng thu nhập từ thuế của chính phủ.
Nhưng sự tương đồng về một số loại thuế nhất định có thể che giấu sự khác biệt quan trọng trong đối tượng thực sự phải chi trả tiền thuế.
Ở Anh, thuế VAT bằng 0 được tính cho nhiều mặt hàng, bao gồm cả thực phẩm và quần áo trẻ em. Tổng cộng, thuế suất 0% và mức thuế ưu đãi khiến chính phủ mất đi 57 tỷ bảng mỗi năm.
Cách tiếp cận này được áp dụng với mục đích hỗ trợ những người có thu nhập thấp hơn. Tuy nhiên, vì các hộ giàu hơn chi tiêu nhiều nhất cho các mặt hàng này, họ lại là người được hưởng lợi nhiều hơn.
Một cách tiếp cận khác có thể là áp dụng thuế suất VAT 20% đầy đủ cho một phạm vi hàng hóa rộng hơn, để tăng thêm thu nhập thuế. Số tiền này có thể được sử dụng để tài trợ cho các loại trợ cấp hoặc cắt giảm thuế thu nhập cho những người nghèo hơn.
Lựa chọn cẩn trọng
Việc Vương quốc Anh chọn thu thuế nhiều hơn hay ít hơn sẽ gây ảnh hưởng đến mức độ và chất lượng dịch vụ công mà chính phủ cung cấp.
Có rất nhiều điều để suy nghĩ trong thời gian chuẩn bị cho một cuộc tổng tuyển cử.
Ví dụ, áp lực sẽ tiếp tục gia tăng lên NHS, phần lớn là do dân số đang già đi của chúng ta. Điều đó sẽ khiến dịch vụ chăm sức khỏe và chăm sóc xã hội trở nên đắt đỏ hơn.
Có khả năng chúng ta sẽ cần thuế cao hơn trong tương lai nếu chúng ta muốn duy trì chất lượng dịch vụ công cộng. Nhưng tăng thuế ra sao có thể cũng quan trọng ngang với tăng bao nhiêu.
Dù đưa ra bất cứ lựa chọn nào, chúng ta cần luôn luôn ghi nhớ một điều quan trọng - ai sẽ là người đóng thuế?
VietHome (Theo BBC)