Mỗi năm, hàng trăm bộ não con người được chuyển giao cho một mạng lưới các trung tâm nghiên cứu đặc biệt của Anh. Tại sao các ngân hàng não lại tồn tại và nhiệm vụ của chúng là gì?
Hiến não
Mỗi năm, Ngân hàng não ở Bristol nhận được khoảng 40 đóng góp. Đây là một trong 10 trung tâm thuộc Mạng lưới Ngân hàng não của Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Anh. Mạng lưới này cung cấp hàng chục ngàn mẫu nghiên cứu cho các nhà khoa học ở Anh và nước ngoài mỗi năm.
Một trong hàng ngàn bộ não được bảo quản và đông lạnh trong các phòng lưu trữ tại Bristol là của bà Angela Carlson. Bà từng phục vụ quân đội trong Thế chiến II. Sau đó bà là một đầu bếp tại Mỹ và Ba Tư (Iran ngày nay). Người phụ nữa hai lần góa chồng này không có con cái. Cuối cùng bà định cư tại Dorset để được sống gần cô cháu gái Susan Jonas. Bà qua đời vì bệnh mất trí nhớ ở tuổi 89.
Susan nhớ lại những đau khổ mà dì của mình đã trải qua do bệnh mất trí nhớ: "Bà hoang tưởng. Bà luôn lo sợ có người đột nhập phòng ngủ vào ban đêm và gọi cho cảnh sát. Khi chúng tôi dọn nhà, chúng tôi thấy rất nhiều vũ khí dưới gầm giường của bà". Bà Angela đã ghi trong di chúc muốn hiến cơ thể cho nghiên cứu y học. Sau khi bà qua đời, Susan quyết định hiến não của bà.
Mô não là nguồn nghiên cứu quan trọng. Ảnh: BBC
Đóng góp quý giá
Não của bà Angela là một trong những 14.000 đóng góp mà Mạng lưới Ngân hàng não của Anh đang cất giữ. Giám đốc của mạng lưới này, Giáo sư Seth Love, cho biết những bộ não này đóng vai trò quan trọng trong khám phá khoa học. "Hầu hết những hiểu biết về bệnh thần kinh ở người được thực hiện nhờ việc kiểm tra mô não và hầu hết các tiến bộ này đạt được trong vòng 2-3 thập kỷ qua, chủ yếu là nhờ nghiên cứu những bộ não từ ngân hàng não", ông cho biết.
Phát hiện của nhà khoa học Arvid Carlsson vào năm 1957 rằng sự mất mát của các tế bào thần kinh sản xuất dopamine gây bệnh Parkinson hay khám phá của James Ironside vào năm 1996 về chủng mới của bệnh Creutzfeldt-Jakob (CJD) đều nhờ nghiên cứu mô não tử thi. Và các công trình của Tammaryn Lashley - một nhà nghiên cứu bệnh mất trí nhớ tại Đại học College London - càng khẳng định tầm quan trọng của nghiên cứu não. "Quét não không thể nghiên cứu ở cấp độ tế bào, nên không thể biết được những gì đã xảy ra với các tế bào não trong quá trình mất trí nhớ. Chúng tôi thực sự cần quan sát mô não dưới kính hiển vi", Lashley cho biết.
Phương pháp bảo quản cố định mô não trong hóa chất formalin được thực hiện từ năm 1950 cho đến nay. Một nửa bộ não được ngâm trong hóa chất cho cứng lại, để có thể cắt mỏng và soi dưới kính hiển vi. Nửa còn lại được đông lạnh ở - 80oC cho phép phân tích các vật liệu di truyền, protein và các hóa chất thần kinh.
Hiến não khỏe mạnh
Những bộ não khỏe mạnh cũng không kém phần quan trọng. Nó giúp các nhà nghiên cứu có mẫu mô không bị bệnh để so sánh.
Bà Margaret Allan, một giáo viên về hưu, bà đã đăng ký hiến não cho ngân hàng não tại London. "Bạn chết, não của bạn không cần thiết nữa. Giới nghiên cứu y học có thể sử dụng nó. Vì vậy, hãy làm điều có ích", bà Margaret cho biết.
Đóng góp của những người như bà Margaret và Angela là món quà vô giá trong việc nghiên cứu cách chữa trị bệnh mất trí nhớ, qua đó giảm bớt gánh nặng cho xã hội.
VietHome(Theo Báo CADN)
