Tiền giấy và tiền xu được dự đoán sẽ chỉ còn chiếm 21% giá trị giao dịch vào năm 2026, đặt ra bài toán cho những đối tượng đang phụ thuộc vào nền kinh tế tiền mặt. Theo số liệu của Guardian, nước Anh sẽ vượt qua “đỉnh tiền mặt” vào năm nay khi tiền giấy và tiền xu không còn là phương thức thanh toán được yêu thích, đặc biệt là ở thành phố. Theo Hiệp hội Tài chính Anh Quốc (UK Finance), tổ chức đại diện các ngân hàng và công ty tài chính hàng đầu, cho tới cuối năm nay, thẻ ghi nợ (Debit card) sẽ thay thế tiền mặt trở thành phương thức thanh toán phổ biến nhất ở Anh. Lượng tiền mặt được rút từ các máy rút tiền tự động (ATM) đang giảm nhanh, trong khi các số liệu khác cho thấy khách hàng đang cố tránh dùng tiền mặt bằng cách thanh toán thẻ - thậm chí cho cả những món hàng có giá trị nhỏ như một ly cà phê hay cốc bia.
Vào năm 2006, tiền mặt chiếm 62% thanh toán ở nước Anh; tới năm 2016, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 40%. Theo dự đoán của UK Finance, cho tới năm 2026, tiền mặt sẽ chỉ còn được sử dụng cho 21% giao dịch. Số liệu từ máy ATM cho thấy vào năm 2016, 2.7 tỷ lượt rút tiền đã được thực hiện từ tổng số 70,000 máy rút tiền trong cả nước. Đây là con số giao dịch thấp nhất tính từ năm 2010. Tổng lượng tiền được rút từ các cây ATM đã giảm nhanh chóng trong vài năm qua.
Vào năm 2016, người dân đã rút ít hơn 6 tỷ bảng so với năm 2015. (Biểu đồ: Mật độ sử dụng các điểm rút tiền bắt đầu giảm – Số lần giao dịch trên máy ATM, tỷ) Trong khi đó, số liệu từ Ngân hàng Trung ương Anh cho thấy dù lượng tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế vẫn tăng đều hàng năm, tốc độ tăng của nó đang là chậm nhất kể từ năm 1972. Ở các nước phát triển, Thụy Điển và Canada là những nước đi tiên phong trong việc hạn chế sử dụng tiền mặt trong bối cảnh thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, các hình thức thanh toán qua điện thoại, chuyển tiền trên ứng dụng và trực tuyến đang trở nên phổ biến.
Ở Anh, kể cả ở những nơi như quán cà phê hay quán rượu, nơi mọi người chỉ mua những mặt hàng có giá trị nhỏ, thanh toán bằng thẻ cũng đang dần chiếm ưu thế. Chuỗi quán rượu Wetherspoon đã cho biết tỷ lệ thanh toán tiền mặt đã giảm khoảng trên 5% mỗi năm trong suốt bốn năm qua. Năm 2012-13, tiền mặt vẫn chiếm 78% các thanh toán của quán, trong khi đó con số này chỉ còn 60% vào năm 2016-17. Chỉ một trên mỗi 10 khách hàng thanh toán bằng tiền mặt ở các quán cà phê – và một vài người cố gắng vét hết tiền mặt chỉ để nhẹ túi.
Chuỗi nhà hàng Pret a Magner cũng cho hay hơn một nửa số khách hàng của họ thanh tón bằng thẻ và con số này đang ngày càng tăng lên. Nando’s cho biết tỷ lệ sử dụng thẻ đã tăng 3.37% trong năm tài khóa vừa qua và chiếm đến 71.3% thanh toán ở chuỗi nhà hàng này.
Tiền mặt cũng giảm thiểu nhanh chóng trong các thanh toán ở lĩnh vực giao thông. Theo số liệu của Tập đoàn Cung ứng Đường sắt ANh, vào năm 2017, thẻ được dùng nhiều hơn gấp bốn lần tiền mặt để thanh toán vé tàu. “Nước Anh đang thực sự tiến tới trở thành một xã hội không tiền mặt bởi tính đơn giản và tiện dụng,” Mark Latham, giám đốc nhà cung ứng máy rút tiền Handepay, nói. “Khi (thanh toán không trực tiếp) được giới thiệu lần đầu tiên ở Anh vào năm 2007, có rất nhiều mâu thuẫn nghi ngại, nhưng mức sử dụng đã tăng nhanh chóng trong những năm vừa qua do nhu cầu của người dân.” Graham Mott, người đứng đầu bộ phận chiến lược của Link, mạng lưới máy rút tiền lớn nhất nước Anh, cho biết số lượng máy rút tiền ở Anh đã có xu hướng giảm, chủ yếu là ở các trung tâm đô thị lớn. Nhưng mối lo ngại được đặt ra cho những nhóm người có thể bị ảnh hưởng vì sự giảm thiểu sử dụng tiền mặt này. Theo UK Finance, hơn một nửa số người chủ yếu sử dụng tiền mặt thay vì các phương tiện thanh toán khác là những người chỉ có thu nhập dưới 15,000 bảng.
“Tôi thực sự lo ngại về xu hướng không sử dụng tiền mặt này,” bà Tyler, chủ tịch hội đồng loại trừ tài chính của Thượng Nghị viện, phát biểu. Bà nói thêm: “Những thay đổi này có thể phù hợp với những người có điều kiện sử dụng thanh toán điện tử, phù hợp với các ngân hàng muốn giảm thiểu chi phí, (nhưng) tôi thực sự không cho rằng họ có quan tâm lo lắng đến những nhóm người kém điều kiện hơn.” Lucy Malenczuk, quản lý chính sách cấp cao của Age UK, cảnh báo rằng tiền mặt vẫn là một phương thức thanh toán đặc biệt quan trọng đối với một số đối tượng. “Tôi nghĩ người cao tuổi và những nhóm người thường không được quan tâm khác, ví dụ khách hàng có thu nhập thấp, đều đang phải đứng trước nguy cơ bị ảnh hưởng nếu tiền mặt biến mất khỏi xã hội.” Tuy nhiên, một vài chuyên gia làm việc trong lĩnh vực giao dịch tiền mặt lại khá lạc quan về tương lai của loại hình thanh toán này. Họ chỉ ra thực tế rằng hiện nay lượng tiền giấy trong lưu thông đang ở mức cao và chiếm giá trị lớn hơn bao giờ hết – dù cho điều này đồng nghĩa với việc tiền phải nằm im trong các ngân hàng hoặc máy ATM.
Mark Trevor, giám đốc thương mại của Vaultex, chịu trách nhiệm giao dịch một phần ba lượng tiền mặt của cả nước, phát biểu rằng dù họ không thể cung cấp số liệu cụ thể, họ không thấy việc sử dụng tiền mặt giảm thiểu nhiều như báo cáo. “Dù số liệu từ các ngành công nghiệp thực sự cho thấy sự giảm thiểu trong sử dụng tiền mặt, ý tưởng cho rằng “Dù số liệu từ các ngành công nghiệp thực sự cho thấy sự giảm thiểu trong sử dụng tiền mặt, ý tưởng cho rằng chúng ta sẽ không còn cần tới tiền mặt nữa chỉ là sự phóng đại.”
VietHome (Theo The Guardian)