Hơn 110.000 người đã tham gia cuộc biểu tình đường phố cực hữu do nhà hoạt động Stephen Yaxley-Lennon, còn được gọi là Tommy Robinson, tổ chức được cho là sự kiện dân tộc chủ nghĩa lớn nhất ở Anh trong nhiều thập kỷ, khiến lực lượng an ninh phải rất vất vả để vãn hồi trật tự. Đã có những cuộc đụng độ bạo lực xảy ra, nhiều người đã bị bắt.
Cực hữu biểu thị sức mạnh
Quy mô của cuộc biểu tình vượt xa ước tính của cảnh sát, dẫn đến các cuộc đụng độ căng thẳng và đôi khi dữ dội giữa người biểu tình và cảnh sát. Cảnh sát thủ đô London (MET) cho biết ít nhất 25 người đã bị bắt và 26 cảnh sát bị thương, trong đó có 4 người bị thương nặng. Những người biểu tình bị bắt vì nhiều tội danh, bao gồm gây rối trật tự công cộng, tấn công và phá hoại tài sản.
Cảnh sát ước tính có khoảng 110.000 đến 150.000 người đã tham dự sự kiện hôm 13/9. Số lượng người tham dự đông đảo đồng nghĩa với việc không thể kiểm soát được người tham dự bên trong Whitehall, điểm cuối của cuộc tuần hành, nơi diễn ra cuộc biểu tình. Số lượng người tham dự tăng lên đã dẫn đến các cuộc đụng độ với cảnh sát và MET cho biết các nhân viên cảnh sát "phải đối mặt với bạo lực không thể chấp nhận được" sau khi "bị tấn công bằng đá và đấm. Chai lọ, pháo sáng và các vật thể khác đã bị ném ra".
Chính trị gia cực hữu người Pháp Éric Zemmour cũng được mời phát biểu. Ông nói với những người biểu tình rằng họ đang phải đối mặt với "sự thay thế lớn lao người châu Âu của chúng ta bởi những người đến từ phương Nam và văn hóa Hồi giáo", đồng thời nói thêm rằng "các bạn và chúng tôi đang bị thuộc địa hóa bởi các thuộc địa cũ của mình". Ông Zemmour, người về thứ tư trong vòng đầu tiên của cuộc bầu cử Tổng thống Pháp năm 2022, đã phát biểu trước đám đông bằng tiếng Pháp, được phiên dịch cho khán giả, rằng "quyền tự do của nhân dân chúng ta đang bị đe dọa".
Ông Tommy Robinson.
Trong khi đó, tại cuộc tuần hành chống phát xít ở gần khu vực biểu tình cực hữu, nghị sĩ Diane Abbott đã nói với đám đông rằng các đồng minh của Tommy Robinson "là một trong những lực lượng chống phụ nữ nhất trong xã hội". Bà nói: "Họ đang cố gắng lôi kéo phụ nữ vào dự án của mình, họ tuyên bố rằng họ đang bảo vệ phụ nữ, nhưng họ lại là một trong những lực lượng chống phụ nữ nhất trong xã hội - họ phản đối trả lương bình đẳng, họ phản đối hành động chống phân biệt đối xử, họ coi thường quấy rối tình dục như một trò đùa”.
Một sĩ quan cho biết cảnh sát đang "bị tấn công trên mọi mặt trận" khi họ gần như bị áp đảo bởi đám đông những người ủng hộ hung hăng của kẻ kích động cực hữu Stephen Yaxley-Lennon, tự xưng là Tommy Robinson.
Viên sĩ quan này cho biết các đồng nghiệp đã phải vội vã mang mũ bảo hiểm và khiên ra tiền tuyến sau khi họ đột nhiên nhận ra mình đang đối mặt với những kẻ hung hăng quấn quanh mình lá cờ St George - quốc kỳ Anh. Họ là những người dường như không đến để tuần hành hòa bình.
Cảnh sát chống bạo động đã nhanh chóng dựng rào chắn để cố gắng kiềm chế những người biểu tình thù địch và ném “bom xăng” khi họ tập trung vào những người “phản biểu tình” tụ tập, và cuối cùng những người này cũng bị bao vây ở một đoạn đường phố.
Tại sao MET không ngờ người biểu tình sẽ chiếm quảng trường Trafalgar là câu hỏi thường trực trong đầu nhiều người phản biểu tình, họ là những người đến từ các công đoàn và nhóm chống phân biệt chủng tộc và bị áp đảo về số lượng với khoảng “1 chọi 20” so với những người tham dự cuộc biểu tình cực hữu.
Việc một số người trong đám đông nhanh chóng chuyển sang bạo lực là điều không có gì ngạc nhiên, khi nhóm vẫy cờ theo chủ nghĩa dân tộc đã bị kích động bởi những bài phát biểu phân biệt chủng tộc và bài Hồi giáo.
Bản thân Tommy Robinson đã giới thiệu một người sống sót sau vụ bê bối dụ dỗ ở Rotherham lên sân khấu bằng câu hỏi: "Sao chưa có một cuộc cách mạng nào về cuộc thánh chiến hiếp dâm nhắm vào con gái chúng ta?". Bất kỳ vẻ ngoài "thống nhất" nào mà Tommy Robinson tuyên bố đang kêu gọi đều bị cho là một vỏ bọc lố bịch khi các diễn giả bắt đầu nói chuyện với đám đông.
Éric Zemmour, một chính trị gia cực hữu người Pháp, nói rằng "tự do của các dân tộc chúng ta đang bị đe dọa" bởi "sự thay thế lớn lao người châu Âu của chúng ta bởi những người đến từ phương Nam và văn hóa Hồi giáo. Các bạn và chúng tôi đang bị các thuộc địa cũ của mình xâm chiếm."
Tỷ phú Elon Musk, chủ sở hữu mạng xã hội X và cựu cộng sự thân cận của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có bài phát biểu trước đám đông thông qua một video. Ông Musk nói với đám đông rằng “bạo lực đang đến gần” và “hoặc là chống trả hoặc là chết”. Đặc biệt, ông Musk đã kêu gọi "giải tán Quốc hội" và "thay đổi chính phủ" ở Anh. Ông nói: “Tôi thực sự nghĩ rằng cần phải có một sự thay đổi chính phủ ở Anh. Không thể được - chúng ta không có thêm 4 năm nữa, hay bất cứ khi nào cuộc bầu cử tiếp theo diễn ra, vì thời gian đó quá dài. Cần phải làm gì đó. Phải giải tán Quốc hội và tổ chức một cuộc bỏ phiếu mới”.
Người biểu tình vây kín khu trung tâm London.
Một người đàn ông đã nói trước camera rằng “Keir Starmer cần phải bị ám sát” và “ai đó cần phải bắn Keir Starmer” và những bình luận của người này đã được đăng tải trực tuyến. Người này sau đó nằm trong số những người bị cảnh sát truy nã.
Robinson là một trong số những người đã phát biểu trước đám đông từ trên sân khấu, cùng với một loạt các nhân vật cực hữu khác. Tuy nhiên, những diễn giả được hứa hẹn sẽ tham gia diễn thuyết bao gồm Steve Bannon, cựu chiến lược gia của Trump, và Jordan Peterson, nhà tâm lý học và chiến binh văn hóa người Canada.
Những người khác xuất hiện trên sân khấu bao gồm cựu phó lãnh đạo đảng Reform UK Ben Habib, người đang thành lập một đảng đối thủ cánh hữu của đảng Reform, được gọi là Advance UK, và Robinson đã gia nhập đảng này.
Khi bạo lực chắc chắn nổ ra, một trong những người ủng hộ Tommy Robinson được nhìn thấy đang đứng trên rào chắn, dùng loa phóng thanh trong một nỗ lực vô ích để kêu gọi bình tĩnh sau khi bị cảnh sát đưa vào. Pháo hoa và chai lọ được ném vào cảnh sát cưỡi ngựa, và có lúc, một người ủng hộ Tommy Robinson bị thương với máu chảy ra từ vết thương ở đầu đã được các nhân viên y tế cảnh sát khiêng qua hàng rào và kéo qua đám đông chống phát xít đang la ó và hét lên: "Đồ cặn bã phát xít".
Nước Anh sẽ không đầu hàng
Nước Anh sẽ "không bao giờ đầu hàng" trước những người biểu tình cực hữu sử dụng quốc kỳ Anh làm vỏ bọc cho bạo lực và gieo rắc nỗi sợ hãi, Thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố, đồng thời lên án các cuộc tấn công nhằm vào cảnh sát và hành vi đe dọa phân biệt chủng tộc đối với các nhóm thiểu số.
Người biểu tình nhảy múa trên đường phố.
Ông Starmer cho biết lá cờ St George "đại diện cho đất nước đa dạng của chúng ta" và ông sẽ không dung thứ cho việc mọi người bị "đe dọa trên đường phố vì lý lịch hoặc màu da của họ".
Các nghị sĩ và các nhóm chống phát xít đã kêu gọi thủ tướng lên tiếng phản đối một số luận điệu của cuộc biểu tình dân tộc chủ nghĩa lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Trong bình luận đầu tiên về cuộc tuần hành hôm 13/9, ông Starmer cho biết người dân có quyền biểu tình ôn hòa nhưng bạo lực và hành vi đe dọa là không thể chấp nhận được và ông lên án việc những người biểu tình cực hữu chống nhập cư chiếm đoạt lá cờ St George.
Ông nói: “Nước Anh là một quốc gia tự hào được xây dựng dựa trên sự khoan dung, đa dạng và tôn trọng. Quốc kỳ của chúng tôi đại diện cho đất nước đa dạng của chúng tôi và chúng tôi sẽ không bao giờ trao nó cho những kẻ sử dụng nó làm biểu tượng của bạo lực, sợ hãi và chia rẽ”.
Những bình luận thẳng thắn của ông Starmer có thể xoa dịu một số lo ngại trong Công đảng, nơi đang ngày càng có nhiều lo ngại rằng thủ tướng vẫn chưa làm đủ để đối phó với các cuộc tấn công của phe cánh hữu.
Trước cuộc tuần hành, nhóm chống phát xít Hope Not Hate đã gửi thư cho Thủ tướng Anh, yêu cầu ông công khai lên án những luận điệu phân biệt chủng tộc đang gia tăng. Lời kêu gọi này được một số nghị sĩ cấp cao hưởng ứng, cho rằng Công đảng có nhiệm vụ chống lại chủ nghĩa cực đoan cánh hữu đang gia tăng.
Hôm 14/9, một số nghị sĩ Công đảng nói với tờ Guardian rằng họ đã cảm thấy bất an trước những bình luận của Bộ trưởng Thương mại Peter Kyle trước đó, không lên án các cuộc biểu tình mà chỉ nói rằng chúng là một "tiếng còi báo động" cho chính phủ.
Ông Kyle đã nói rằng những nhân vật như Robinson đã có thể "chạm đến cảm giác bất an và bất bình trong cộng đồng trong xã hội của chúng ta". Ông nói rằng những khoảnh khắc như cuộc biểu tình là "những tiếng còi báo động trong đời sống công cộng để chúng ta tăng gấp đôi nỗ lực giải quyết những mối quan tâm lớn của người dân trên khắp đất nước và nhập cư là một mối quan tâm lớn".
Nghị sĩ Công đảng Stella Creasy viết trên X: “Về tinh thần tự do ngôn luận, tôi không đồng tình với Peter Kyle - chúng ta có thể bảo vệ quyền biểu tình của người dân nhưng vẫn lo ngại rằng đối với nhiều người theo dõi sự kiện hôm 13/9, mục đích đằng sau sự kiện này không phải là tự do mà là nỗi sợ hãi. Họ phải được phép tuần hành và chúng ta phải thách thức thông điệp không phải là chính mình”.
Cảnh sát cưỡi ngựa ngăn chặn những người biểu tình ở Whitehall.
Lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do Ed Davey đề nghị đảng Bảo thủ cũng nên lên tiếng lên án những lời lẽ bạo lực. Ông nói: “Ông Elon Musk đã công khai kêu gọi bạo lực trên đường phố của chúng ta hôm qua. Tôi hy vọng các chính trị gia từ tất cả các đảng phái cùng nhau lên án những lời lẽ vô trách nhiệm và cực kỳ nguy hiểm của ông ta. Nước Anh phải đoàn kết chống lại nỗ lực rõ ràng này nhằm phá hoại nền dân chủ của chúng ta”.
Mùa hè năm 2025 này, nước Anh đã chứng kiến nhiều cuộc biểu tình chống nhập cư do các nhóm cực hữu, dân tộc chủ nghĩa tổ chức và có dẫn đến bạo lực. Chưa từng có cuộc bạo loạn lan rộng nào như đã xảy ra vào mùa hè năm 2024 - bùng phát sau vụ sát hại 3 bé gái tại một lớp học khiêu vũ ở Southport và tin đồn sai sự thật rằng thủ phạm là một người Hồi giáo xin tị nạn. Tuy nhiên, khi cộng đồng chuẩn bị cho các cuộc biểu tình lan rộng hơn nữa vào tháng 8 và mới đây nhất là ngày 13/9, một chiến dịch giương cao cờ St George và quốc kỳ Vương quốc Anh trên khắp đất nước đã diễn ra rầm rộ, tuyên bố rằng lòng yêu nước chính là điều mà nhiều người khác đã trải qua ở làng mạc hay đường phố của họ, đó là sự đe dọa rõ ràng. Theo các nhóm chống cực đoan Hope Not Hate và Stand Up to Racism, chiến dịch dường như tự phát này thực chất được tổ chức bởi những nhân vật cực hữu nổi tiếng.
Tuy nhiên, khi các cuộc biểu tình bạo lực còn có sự tham gia cổ vũ, khích lệ từ các nhân vật cực hữu nước ngoài, vấn đề sẽ không chỉ là “dường như tự phát” của thành phần cực hữu trong nước và nó cần có tiếng nói và cả hành động của giới chính trị nói chung.
Theo CAND