Số liệu mới tiết lộ rằng những gì chúng ta biết về con số tử vong do Covid-19 ở Anh là sai. Sau đây là lý do tại sao.
Mỗi ngày chúng ta nhận được con số lớn người tử vong ở Anh. Mọi người đều tưởng rằng đó là con số mới nhất. Tuy nhiên, số liệu của NHS England - hiện chiếm phần lớn nhất trong tổng số người chết ở Anh - thực tế lại là con số tính đến ngày mà ca tử vong được báo cáo, không phải là ngày mà bệnh nhân đã qua đời. Ngày tử vong thực tế thường là vài ngày, đôi khi vài tuần, trước khi nó xuất hiện trong các số liệu báo cáo.
Sự thật là chúng ta không hề được biết có bao nhiêu người đã chết vào ngày hôm trước. Trong thực tế, con số được báo chí nêu ra có khả năng thấp hơn số người chết thực sự.
Con số chúng ta được nghe thường tính đến những ca tử vong xảy ra vào những ngày trước đó. Sự khác biệt này rất quan trọng bởi vì khi tính toán số lượng thấp hơn thực tế, chúng ta đang làm lệch đường cong.
Giáo sư Sheila Bird, trước đây thuộc đơn vị nghiên cứu sinh học, Hội đồng nghiên cứu y học tại Đại học Cambridge, giải thích: “Xu hướng dịch bệnh đang gia tăng, và do đó, số người chết hiện đang gia tăng và chúng tôi đang cố gắng theo dõi mức độ gia tăng các ca tử vong. Nếu hôm nay tôi được biết về một loạt ca tử vong xảy ra trong 10 ngày qua, thì những gì tôi nhận được không hề phản ánh độ dốc của đường cong tại thời điểm này.”
Vào ngày 30 tháng 3, NHS England đã báo cáo 159 trường hợp tử vong trong 24 giờ tính đến 5 giờ chiều Chủ nhật ngày 29 tháng 3. Tuy nhiên, số người thực sự đã chết trong khoảng thời gian 24 giờ đó đã được sửa đổi lên tới 401 trong báo cáo ngày Thứ Năm và một lần nữa là 463 vào ngày thứ Sáu khi có thêm nhiều trường hợp tử vong xảy ra vào ngày đó (tức 29/3) được báo cáo mới. Và con số này có thể được sửa đổi một lần nữa khi nhiều cái chết được đưa ra ánh sáng.
“Khi chúng ta đang ở quỹ đạo tăng, báo cáo chậm trễ có thể khiến bạn đánh giá thấp độ dốc [của đường cong] và vì vậy chúng ta có thể lầm tưởng rằng chúng ta đang làm tốt hơn. Và khi chúng ta đi vào thời kỳ suy thoái của dịch bệnh, khi số lượng tử vong giảm, chúng ta sẽ quá chậm để nhận ra sự thay đổi. Do đó, chúng ta có nguy cơ hiểu sai ở cả hai khía cạnh đó,” giáo sư Bird cho biết thêm.
Một yếu tố phức tạp khác là số lượng người được công bố hàng ngày của Bộ Y tế và Cơ quan Chăm sóc Xã hội chỉ bao gồm các ca tử vong tại bệnh viện, bỏ qua những người qua đời trong cộng đồng. Mặc dù ONS tuần này đã bắt đầu tính đến cả người chết trong cộng đồng ở Anh và xứ Wales, hiện vẫn tồn tại một độ trễ về thời gian trong dữ liệu được báo cáo.
Chúng ta có thể xem xét một số dữ liệu khác. Số lượng các trường hợp được xác nhận mắc virus là một chỉ số hữu ích nhưng nó phụ thuộc vào xét nghiệm, trong khi việc xét nghiệm chưa được triển khai đủ rộng để cho chúng ta biết có bao nhiêu người có thể đang nhiễm bệnh.
Số lượng các cuộc gọi phân loại và đánh giá trực tuyến thông qua NHS cũng hữu ích trong việc đánh giá mức độ lây nhiễm tiềm năng – 1,9 triệu ở Anh tại thời điểm bài viết này được công bố (ngày 4/4). Nhưng con số này phản ánh những người có triệu chứng Covid-19, không phải là những trường hợp nhiễm đã được xác nhận.
Dữ liệu vững chắc nhất để xác định quỹ đạo của virus chính là số lượng tử vong. Đó là lý do tại sao chúng ta bắt buộc phải có dữ liệu kịp thời và đáng tin cậy.
“Không có gì lạ khi việc này xảy ra trong một dịch bệnh mới,” theo giáo sư Bird. “Báo cáo chậm trễ là tình trạng cần được quản lý, không phải chuyện để chúng ta xấu hổ. Bạn cần tìm cách kiểm soát nó nhưng bạn không nên làm điều đó bằng cách khiến mọi người nghĩ rằng họ sẽ bị đổ lỗi vì báo cáo muộn. Thái độ đó có nguy cơ dẫn đến hiện tượng không báo cáo sự thật. Đó là khả năng tồi tệ nhất.”
VietHome (The Guardian)