Vào hôm qua 23/4, tòa phúc thẩm đã xóa bỏ tiền án trộm cắp, gian lận và thống kê kế toán sai của hàng chục cựu nhân viên Bưu cục Anh quốc trong vụ bê bối Horizon - một trong những thất bại luật pháp lớn nhất trong lịch sử Anh.
Quyết định xóa tiền án ngay lập tức dẫn đến kêu gọi yêu cầu điều tra vụ việc một cách công khai và đầy đủ và hàng trăm người vướng vào vụ bê bối, phải được bồi thường thích đáng.
Một số người bị kết án đã phải ngồi tù, những người khác mất cả việc làm lẫn nhà cửa.
Nhiều người bị phá sản - và một số đã chết trước khi tên tuổi của họ được chứng minh trong sạch.
Cho đến nay, những người được bồi thường chỉ nhận được không quá 22,000 bảng sau khi trừ chi phí pháp lý.
Khi những người được xóa án rời khỏi Tòa án Tư pháp Hoàng gia, một số đã bật khóc trong sự cổ vũ và chúc mừng từ những người ủng hộ và cựu nhân viên Bưu cục khác.
Một số trong số 39 cựu nhân viên Bưu cục ăn mừng bên ngoài Tòa án Công lý Hoàng gia, London, với gia đình và bạn bè
Ông Vijay Parekh - 62 tuổi, phải ngồi tù 6 tháng sau khi được luật sư khuyên nên nhận tội vì bị cáo buộc ăn cắp khoảng 78,000 bảng.
Đứng cùng người thân, ông Vijay nói: “Tôi dự định làm việc để có thể sống thoải mái khi nghỉ hưu”.
“Cả gia đình tôi đau khổ. Tôi ở trong tù, nhưng bên ngoài bố tôi đã ngoài 70 tuổi và điều đó ảnh hưởng đến tất cả chúng tôi”.
“Tôi không thể ngủ được và ngày nào cũng khóc”.
“Do kiểm tra CRB [tiền sử tội phạm], tôi không thể kiếm việc. Bây giờ tiền án đã được xóa, tôi có thể tìm việc làm nhưng tôi đã đến tuổi nghỉ hưu rồi”.
Các nhà vận động cho rằng có tới 900 nhân viên của Bưu cục có thể đã bị truy tố và kết án oan từ năm 2000 đến năm 2014. Nguyên nhân của vụ việc là hệ thống công nghệ Horizon của Bưu cục, do Fujitsu cung cấp, đã báo hiệu sai rằng lượng tiền mặt bị thiếu hụt.
Trong bản tuyên án của mình, chán án Holroyde, cùng với thẩm phán Picken và Farbey, cho biết Bưu cục - đơn vị đề nghị truy tố, “đã biết rằng Horizon có vấn đề nghiêm trọng về độ tin cậy”.
Ông Holroyde viết: “Những thất bại trong quá trình điều tra và tiết lộ chứng cứ, theo phán quyết của chúng tôi, là nghiêm trọng đến mức việc truy tố mọi vụ án 'Horizon' trở thành sự xúc phạm đến lương tâm của tòa án".
“Bằng cách khẳng định Horizon đáng tin cậy và phủ nhận mọi đề xuất về điều ngược lại, POL (Công ty TNHH Bưu cục) đã tìm cách đảo ngược tầm quan trọng của bằng chứng: POL coi khoản thiếu hụt tiền, được thể hiện bởi một hệ thống kế toán không đáng tin cậy, là mất mát không thể chối cãi, và làm như thể các bị cáo phải chứng minh rằng sự mất mát này không xảy ra”.
“Không được tiếp cận với các tài liệu có khả năng hủy hoại việc truy tố, các bị cáo chắc chắn không thể trút bỏ gánh nặng không đáng có đó”.
"Với mỗi vụ truy tố đi đến kết án thành công, độ tin cậy của Horizon có vẻ càng được củng cố”.
“Các bị cáo đã bị truy tố, kết tội và kết án trên cơ sở rằng dữ liệu của Horizon chính xác, và do đó tiền chắc chắn bị thiếu, trong khi thực tế không thể tin tưởng vào điểm xuất phát này”.
Ông Tom Hedges - 67 tuổi ăn mừng bên ngoài Tòa án Công lý Hoàng gia, London
Tòa phúc thẩm đã xem xét 42 trường hợp, được Ủy ban Đánh giá các Vụ án Hình sự chuyển đến vào năm ngoái, sau vụ án dân sự mang tính bước ngoặt do Hội Tìm lại Công lý cho Subpostmasters (tên gọi của vị trí làm việc của nhân viên trong vụ việc) nhằm chống lại Bưu cục Anh.
Bưu cục đã giải quyết đơn kiện dân sự do 555 người yêu cầu bồi thường với số tiền 57.75 triệu bảng - lên tới 12 triệu bảng sau khi trừ chi phí pháp lý - nhưng không thừa nhận trách nhiệm pháp lý, vào tháng 12 năm 2019.
Trong tháng này, Nick Read - giám đốc điều hành của Bưu cục, đã kêu gọi chính phủ tài trợ "những khoản bồi thường có ý nghĩa" cho người bị kết án sai, và nói rằng Bưu cục "không có nguồn tài chính" để thực hiện việc này. Ông Nick nhận chức từ tháng 9 năm 2019.
Hiện chưa có cá nhân nào phải chịu trách nhiệm về vụ bê bối và trong khi cuộc điều tra của chính phủ đã được khởi động vào năm ngoái, các nhà vận động cho rằng họ chưa làm hết mức.
David Enright, luật sư từ Howe + Co, người đại diện cho hội, tiết lộ cuộc điều tra “được thiết lập bởi chính tổ chức sở hữu Bưu cục (Bộ Kinh doanh, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp), và rõ ràng có xung đột về lợi ích tài chính nên việc này là không phù hợp.
Thứ hai, cuộc điều tra không dựa theo cơ sở luật định, do đó bằng chứng sẽ không được tuyên thệ ở tòa, không thể trói buộc nhân chứng cũng như chính bản thân bằng chứng, vì vậy không có tác dụng.
Ông David nói: “Và sau đó, quan trọng nhất là các điều khoản tham chiếu đã loại trừ bản thân cuộc điều tra một cách cụ thể và ngăn nó xem xét vai trò của Bưu cực trong quá trình truy tố hình sự".
"Không sai khi nói đây là vụ bê bối lớn nhất trong lịch sử luật pháp Anh”.
"Trong những trường hợp nào mà chúng tôi không tiến hành điều tra theo luật định về vấn đề này?”
Ông David cảnh báo rằng nếu chính phủ không đồng ý thiết lập lại một cuộc điều tra theo luật định trong vòng bảy ngày và tham khảo ý kiến về các điều khoản tham chiếu, thân chủ của ông sẽ khởi động một cuộc giám định tư pháp.
Bà Seema Misra, cựu nhân viên Bưu cục, cùng chồng - ông Davinder. Bà Seema được xóa tiền án trộm cắp sau khi bị kết án và ngồi tù vào năm 2010.
Phía đảng Lao động cũng kêu gọi "điều tra cặn kẽ" trong khi Công đoàn của Nhân viên ngành Truyền thông kêu gọi điều tra hình sự đối với các nhân vật cấp cao trong Bưu cục - những cá nhân đã "giám sát quy trình biến hàng trăm nhân viên thành tội phạm".
Trong một phán quyết trước đó tại tòa án cấp cao, thẩm phán Fraser nhận thấy hệ thống Horizon do Fujitsu phát triển chứa “lỗi phần mềm, lỗi xử lý và khiếm khuyết” và có “rủi ro lớn” rằng hệ thống này đã gây ra thâm hụt trong các tài khoản nhánh.
Nhiều bên lập luận rằng quá trình kết tội không an toàn vì xét theo bằng chứng, bao gồm cả những phát hiện của ông Fraser, quá trình xét xử đã không công bằng và việc các nhân viên bị truy tố là sự sỉ nhục đối với lương tâm của Anh quốc.
Tòa đã xóa tất cả tiền án của 39 người nhưng bác bỏ ba kháng cáo khác - bất chấp sự phản đối quyết liệt của Bưu cục. Các thẩm phán kết luận dữ liệu Horizon không phải là trọng tâm của 3 vụ việc bị từ chối.
Phát biểu trong chuyến thăm một trang trại ở Stoney Middleton, Derbyshire, Thủ tướng Boris Johnson cho biết: “Tôi hiểu sự đau khổ mà nhiều nhân viên Bưu cục và gia đình của họ phải trải qua trong rất lâu sau vụ bê bối Horizon. Tôi rất vui vì chúng ta đã có phán quyết đúng đắn”.
“Chúng tôi xin dành sự quan tâm tới các nạn nhân và Anh cần phải đảm bảo rằng họ được chăm sóc đúng đắn vì rõ ràng rằng họ đã gặp phải sự bất công kinh khủng”.
Chủ tịch Bưu cục, Tim Parker, bày tỏ sự đau buồn về tác động của vụ bê bối đối với những người bị ảnh hưởng và cho biết họ đã “hỗ trợ việc lật ngược phần lớn các bản án”.
“Chúng tôi đang liên hệ với các nhân viên Bưu cục bị ảnh hưởng bởi quy trình truy tố tư nhân trong quá khứ để hỗ trợ kháng cáo nếu họ muốn”, ông Tim nói.
Viethome (Theo The Guardian)