Bà Theresa May đã trở thành Thủ tướng Anh hôm qua, nhận trách nhiệm lãnh đạo đất nước trong giai đoạn biến động nhất thời hậu chiến.
Bất ổn chính trị và kinh tế đang đe dọa nước Anh, khi nước này phải tìm vị trí mới trên thế giới sau cuộc bỏ phiếu rời Liên minh châu Âu (EU). Công việc đầu tiên của bà là chỉ định nội các mới. Sau đó, bà sẽ phải làm thật nhanh 3 công việc để giúp Anh thoát khủng hoảng.
1. Đàm phán một thỏa thuận với châu Âu
Quan chức và các lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu đều muốn bà May công bố chiến lược tách Anh khỏi EU càng sớm càng tốt. Vì các công ty cần thời gian để lên kế hoạch. Bất ổn về khả năng tiếp cận thị trường châu Âu càng kéo dài, họ càng trì hoãn đầu tư, thuê nhân công hay thậm chí sẽ chuyển sản xuất và nhân lực khỏi Anh.
Bà May có 3 lựa chọn. Một là Anh có thể gia nhập Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA). Hiệp ước này sẽ giúp các nước không phải thành viên EU được tiếp cận thị trường này, như Na Uy. Tuy nhiên, Anh sẽ không được toàn quyền kiểm soát biên giới. Và những người ủng hộ rời đi không hề thích điều này.
Thứ hai, bà có thể đàm phán một hiệp định song phương, tương tự hiệp định thương mại tự do mà Canada và Mỹ đã ký với EU. Tuy nhiên, bất lợi là việc đàm phán sẽ rất phức tạp và kéo dài nhiều năm.
Thứ ba, Anh có thể dựa vào các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Các nước như Brazil cũng giao thương với EU dựa trên nền tảng này. Dù vậy, lựa chọn này sẽ khiến việc thương mại gặp nhiều rào cản, và có thể khiến kinh tế Anh thiệt hại lớn.
2. Ngăn suy thoái
Cho đến gần đây, kinh tế Anh vẫn khá ổn định, tạo ra nhiều việc làm và thu hút đầu tư từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, bức tranh này đã thay đổi hoàn toàn sau cú sốc Brexit.
Niềm tin tiêu dùng tại đây đã lao dốc mạnh nhất nhiều thập kỷ. Một khảo sát của hãng nghiên cứu thị trường GfK cho thấy 60% người trả lời dự báo tình hình sẽ còn tệ hơn trong 12 tháng tới.
Các doanh nghiệp cũng ngày càng bi quan về tương lai. Một khảo sát của Credit Suisse với các lãnh đạo công ty tuần trước cho thấy khoảng 66% công ty lớn ở châu Âu sẽ hoãn hoặc giảm đầu tư vào Anh trong 6 tháng tới.
Dự báo tăng trưởng năm nay và năm tới cũng bị hạ. Tăng trưởng chậm là điều chắc chắn. Và Anh còn có khả năng rơi vào suy thoái.
Ngân hàng Trung ương Anh có thể giảm lãi suất trong tuần này, và tung thêm kích thích trong vài tháng tới. Tuy nhiên, số tiền này khó đủ ngăn chặn nền kinh tế tăng trưởng chậm.
Bà May đã ra tín hiệu Chính phủ có thể tăng kích thích, từ bỏ kế hoạch thặng dư ngân sách năm 2020. Họ cũng sẽ giảm chi tiêu công, và vay thêm để đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, việc này không hề dễ dàng, khi Anh đang có thâm hụt ngân sách cao nhì trong nhóm nước phát triển.
3. Trấn an nhà đầu tư
Nếu bà May có thể làm được 2 việc đầu tiên, việc này sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Anh cần tiền của nhà đầu tư để lấp đầy lỗ hổng ngân sách, và để thu hẹp thâm hụt thương mại. Việc này sẽ không phải vấn đề lớn nếu ngoại tệ vẫn chảy vào Anh như bình thường.
Đồng bảng đã mất giá mạnh từ sau Brexit, khoảng 12% so với đôla Mỹ. Việc này khiến tài sản Anh rẻ hơn với nhà đầu tư nước ngoài và lẽ ra sẽ khiến tiền đổ vào đây nhiều hơn. Trên thực tế, tuần này, nhà đầu tư nước ngoài đã mua 2 công ty Anh.
Tuy nhiên, rủi ro nằm ở chỗ họ muốn rõ ràng hơn về tương lai của Anh. Bộ trưởng Tài chính Anh - George Osborne đang ở Mỹ để trấn an nhà đầu tư rằng Anh vẫn "rất cởi mở với các doanh nghiệp".
Ông cho biết mục tiêu là giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống 15% hoặc thấp hơn để thu hút các công ty nước ngoài. Tuy nhiên, chỉ giảm thuế là không đủ khiến các công ty cân nhắc lại việc đầu tư. "Tự do di chuyển lao động và tiếp cận thị trường chung châu Âu vẫn là yếu tố quan trọng hơn so với cơ chế thuế ở Anh", các nhà phân tích tại Credit Suisse cho biết.
Theo VnExpress
