Một công nhân đang cắt tỉa rau diếp trên một cánh đồng ở Anh. Ảnh: Neil Hall/Reuters
Khi Ben (26 tuổi) lên chuyến bay từ Uzbekistan đến Anh vào tháng 6/2024, anh không chỉ tìm kiếm một công việc hái quả mùa hè mà còn muốn nhìn ngắm thành phố, muốn thấy những nơi mà anh chưa từng được thấy. "Tôi muốn kết bạn, muốn trao đổi những ý tưởng và có những ký ức tốt đẹp", anh nói.
Nhưng Ben nhận ra những người chủ nông trại ở Scotland nơi anh làm việc đòi hỏi rất nhiều nhưng lại không quan tâm đến người lao động. Khi đến kì nhận lương, anh không được trả lương tương xứng với tất cả những công việc mà anh đã làm.
"Tôi rất ngạc nhiên vì người chủ thích thế nào thì trả thế nấy, cho dù điều đó trái với hợp đồng. Họ cứ viện cớ chê trách hết vấn đề này đến vấn đề khác", anh nói.
Ben là một trong số hàng chục lao động nhập cư vẫn chưa nhận được lương, vì người chủ quy đổi lương từ số sản phẩm họ thu hoạch được, chứ không phải tổng thời gian mà họ làm việc.
Vào năm ngoái có khoảng 45,000 lao động hải ngoại đến Anh làm việc mùa vụ trong các nông trại. Họ đi theo diện seasonal worker visa, đây là một chính sách được giới thiệu vào năm 2019 để giải quyết vấn đề thiếu lao động sau Brexit.
Trung tâm hỗ trợ người lao động - The Worker Support Centre (WSC) - là một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Scotland. Họ cho biết đã nhận được thư từ 99 người lao động trong năm ngoái. Một nửa trong số này nói rằng họ không được trả lương vì cách tính lương dựa vào số sản phẩm thu hoạch được. Tuy nhiên rất nhiều thời gian họ phải bỏ ra để di chuyển giữa các đồn điền hay các buổi họp nhóm, thì lại không được tính công.
Bà Philippa Stroud, chủ tịch Ủy ban chống tình trạng trả lương thấp Low Pay Commission, cho biết: "Họ làm việc trên những cánh đồng trong suốt mùa thu hoạch, và những cánh đồng này đâu có gần nhau. Đôi khi phải mất vài giờ mới đi tới nơi, nhưng chủ lại không trả tiền công".
Theo yêu cầu thì lương trả cho lao động mùa vụ phải tối thiểu bằng với lương cơ bản ở England, hoặc bằng mức lương tối thiểu đối với ngành nông nghiệp ở Scotland. Trong hợp đồng luôn ghi rõ rằng lao động sẽ được trả lương theo giờ, nhưng khi đến thực địa những lao động này mới được thông báo rằng họ phải đạt được các mục tiêu sản phẩm do chủ đề ra. Bảng lương (payslip) cũng không phản ánh đúng lượng thời gian mà họ đã bỏ ra.
WSC phân tích 38 tờ payslip của 18 lao động tại 11 nông trại khắp Scotland và England. Họ nhận thấy chỉ có 2 người được trả lương cho khoảng thời gian di chuyển, và chỉ 1 người được trả lương cho khoảng thời gian nghỉ ngơi. Phần lớn những người còn lại không được trả lương cho các khoảng thời gian họp hành, thời gian nghe hướng dẫn và nhận công cụ lao động vào mỗi sáng sớm.
Bảng lương liệt kê rất chi tiết danh sách các loại rau củ quả cần thu hoạch, vào gồm kích cỡ và trọng lượng. Đôi khi các payslip này phức tạp đến nổi chủ cũng không tính ra được. Tiền lương sẽ được trả theo số lượng sản phẩm thu hoạch. Như vậy các lao động này không được trả lương cho tổng thời gian làm việc.
Hiện vụ việc này đang được điều tra làm rõ.
Viethome (theo Guardian)