Hơn 650.000 người tử vong được xác nhận ở Vương quốc Anh trong năm 2022 - tăng 9% so với năm 2019.
Đây là một trong những mức tử vong cao nhất ngoài đại dịch trong vòng 50 năm. Mặc dù thấp hơn nhiều so với mức đỉnh điểm của đại dịch, nhưng nó đặt ra câu hỏi về lý do tại sao nhiều người vẫn chết hơn so với thời điểm bình thường.
Dữ liệu chỉ ra những ảnh hưởng của đại dịch đối với sức khỏe và áp lực của NHS là một trong những lời giải thích chủ đạo.
Có phải vì Covid?
Covid vẫn khiến nhiều người tchết, nhưng hiện gây ra ít tử vong hơn so với thời kỳ đầu của đại dịch. Khoảng 38.000 người chết liên quan đến Covid trong năm 2022 so với hơn 95.000 người trong năm 2020.
Nhìn chung, chúng ta vẫn đang chứng kiến nhiều ca tử vong hơn so với dự kiến dựa trên lịch sử gần đây. Sự khác biệt vào năm 2022 - so với năm 2020 và 2021 - là các trường hợp tử vong do Covid là một trong nhiều yếu tố, chứ không phải là lời giải thích chính cho sự vượt quá này.
Vậy thì điều gì khác có thể đang diễn ra?
Khủng hoảng y tế
Một số bác sĩ đang đổ lỗi cho cuộc khủng hoảng lớn hơn trong hệ thống y tế công NHS của Anh.
Vào đầu năm 2022, tỷ lệ tử vong có vẻ như đã quay trở lại mức trước đại dịch. Mãi đến tháng 6, số ca tử vong quá mức mới thực sự bắt đầu tăng lên - giống như số người chờ đợi hàng giờ trên xe đẩy tại các bệnh viện ở Anh đạt mức thường thấy vào mùa đông.
Vào ngày 1/1/2023, chủ tịch của Đại học Royal College of Emergency Medicine cho rằng cuộc khủng hoảng trong dịch vụ chăm sóc khẩn cấp có thể gây ra "300-500 ca tử vong mỗi tuần".
Đó không phải là con số được NHS England công nhận, nhưng nó đại khái là những gì bạn nhận được nếu nhân số người chờ đợi lâu ở khoa cấp cứu (A&E) với nguy cơ tử vong cao hơn ước tính xảy ra với thời gian chờ đợi lâu đó (từ 5 đến 12 giờ).
Có thể tranh luận về con số chính xác, nhưng sẽ không gây tranh cãi khi nói rằng cơ hội của bạn sẽ tồi tệ hơn nếu bạn phải đợi lâu hơn để được chữa trị, chẳng hạn như đợi xe cấp cứu đến đưa bạn đi, phải nằm đợi trong xe cứu thương bên ngoài bệnh viện hoặc khoa cấp cứu.
Tác động kéo dài của đại dịch
Một số người tử vong có thể là những người chết do hậu quả để lại của nhiễm trùng Covid.
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mọi người có nhiều khả năng mắc các vấn đề về tim và đột quỵ hơn trong nhiều tuần và nhiều tháng sau khi nhiễm Covid, và một vài trong số này có thể không liên quan đến virus.
Cũng như tác động đến tim, một phần trong số này có thể do thực tế là nhiều người không đi khám sàng lọc và tiến hành điều trị không khẩn cấp trong thời kỳ cao điểm của đại dịch, gây ra rắc rối cho tương lai.
Chúng ta có thể thấy rằng số lượng người bắt đầu điều trị huyết áp hoặc bằng statin - mà có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau tim trong tương lai - đã giảm mạnh trong đại dịch, và con số vẫn chưa phục hồi một năm sau đó.
Việc tăng nhiều nhất số ca tử vong vượt mức được ghi nhận ở nam giới trong độ tuổi 50-64, nguyên nhân phổ biến nhất là do các vấn đề về tim.
Không có bằng chứng về tác động của vaccine
Sự gia tăng các vấn đề về tim đã được một số người chỉ ra trên mạng như là bằng chứng cho thấy vaccine Covid đang làm gia tăng số ca tử vong, nhưng kết luận này không được củng cố bằng dữ liệu.
Một loại vaccine Covid có liên quan đến sự gia tăng ít các trường hợp viêm tim, viêm màng ngoài tim và viêm cơ tim. Nhưng tác dụng phụ cá biệt của vaccine này chủ yếu gặp ở trẻ em trai và nam thanh niên, trong khi tỷ lệ tử vong vượt mức xảy ra nhiều nhất ở nam giới lớn tuổi - từ 50 tuổi trở lên.
Và những trường hợp này rất hiếm - và hầu hết không gây tử vong - để tính vào số ca tử vong vượt mức.
Cuối cùng, các số liệu tính đến tháng 6/2022 xem xét các trường hợp tử vong do mọi nguyên nhân cho thấy những người không được tiêm phòng có nhiều khả năng tử vong hơn những người được tiêm.
Theo BBC Tiếng Việt