Barney Casserly đã tự tử ở tuổi 21 khi phải vật lộn với chứng nghiện ketamine và sự tổn thương bàng quang không thể phục hồi khiến anh thường xuyên phải đi vệ sinh 20 lần mỗi đêm. Và Barney chỉ là một trong số hàng ngàn thanh niên ở Anh bị nghiện ketamine - loại thuốc được cấp phép dùng trong các cơ sở y tế và bệnh viện như một chất gây mê nhưng cũng bị liệt vào dạng một loại ma túy tổng hợp, vì có công dụng an thần và tạo ảo giác.
Nỗi đau của người mẹ
Trong câu chuyện với phóng viên tờ Independent, bà Deborah Casserly cho hay, bà không bao giờ quên lần đầu tiên bắt gặp con trai Barney sử dụng ketamine. “Barney là một đứa trẻ đáng yêu, hài hước, đồng thời là một học sinh giỏi, chưa bao giờ gặp rắc rối ở trường. Nó đặc biệt hâm mộ môn thể thao quần vợt. Hôm đó, khi tôi đẩy cửa phòng ngủ của con thì thấy thằng bé ngồi trên giường với ánh mắt vô hồn, kinh khủng và gần như không nói được gì. Chiếc bàn bên cạnh giường nó phủ đầy bột trắng. Tim tôi như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực. Tôi nhớ mình đã dọn đám bột đó và xả vào bồn cầu”, bà Deborah nhớ lại.
Deborah Casserly và con trai Barney, người đã tự tử ở tuổi 21 sau khi vật lộn với chứng nghiện ketamine. Ảnh: Deborah.
Barney bắt đầu biết đến ketamine sau lần tham gia một lễ hội âm nhạc mang tên Reading Festival khi mới 17 tuổi. Từ đó, dần dần anh trở nên nghiện nặng, phụ thuộc rất nhiều vào ketamine và bị mất kiểm soát hành vi. Ngay cả khi được mẹ Deborah đưa đến bác sĩ tâm thần để điều trị, Barney vẫn không thoát khỏi “bàn tay ma thuật của ketamine”. Hai năm trước, gia đình Casserly đã phải tiêu đến những đồng xu cuối cùng, chấp nhận đưa Barney vào trại cai nghiện tư nhân khi anh phải đau đớn vật lộn với chứng nghiện.
Nhưng mọi việc chưa dừng lại ở đó. Việc sử dụng ketamine thường xuyên đã gây ra tổn thương bàng quang không thể phục hồi (hay còn được gọi là "bàng quang ketamine") dẫn đến chứng tiểu không tự chủ và các triệu chứng đau đớn khác, khiến Barney phải đi vệ sinh tới 20 lần một đêm. Sau khi bị tái phát nhiều lần trong quá trình cai nghiện, Barney đã tự tử ở tuổi 21.
“Mặc dù đã cai nghiện, Barney vẫn phải vật lộn khi sống trong trung tâm chăm sóc thứ cấp mỗi bị tái nghiện. Rồi tôi biết rằng vì quá tuyệt vọng, nó bắt đầu sử dụng thêm cả ma túy. Vào giai đoạn cuối, mọi thứ thật kinh khủng. Barney sử dụng chúng mỗi ngày rồi chỉ biết nằm trên giường hoặc nằm trong bồn tắm hàng giờ và dội nước ấm lên bụng để làm dịu các triệu chứng ở bàng quang. Tôi phải thường xuyên ngủ trên sàn, cạnh giường của nó vì sợ nó thức dậy đi đâu đó rồi loạng quạng ngã đập đầu. Cái đêm nó tự tử, trước khi đi ngủ, chúng tôi ngồi trên ghế sofa và nó có nói: “Mẹ ơi, nếu đây là cuộc sống thì con không muốn nữa. Con muốn thức dậy vào buổi sáng mà không thèm thuốc”. Sáng hôm sau, khi tôi ngủ dậy, nó đã ra đi”, bà Deborah kể lại trong nước mắt.
Đại dịch mang tên ketamine
Ketamine là một loại thuốc gây mê hiệu quả và đóng vai trò quan trọng trong y học chiến trường và cấp cứu. Thuốc này được sử dụng để điều trị cơn đau trong quá trình chăm sóc cuối đời và có thể điều trị một số dạng trầm cảm. Tuy nhiên, việc sử dụng không vì mục đích y tế đang gây lo ngại cho một số bác sĩ và nhà cung cấp dịch vụ điều trị ma túy chuyên khoa ở Anh.
Theo tin từ tờ The Conversation, trên thị trường bất hợp pháp, ketamine rẻ hơn cocaine và MDMA (thuốc lắc), với giá khoảng 20 bảng Anh cho một gram. Lực lượng cảnh sát báo cáo về các vụ tịch thu lớn loại thuốc này, nhưng tỷ lệ sản xuất toàn cầu lại cao và giá bán buôn của một kg ketamine được cho là đã giảm từ 8.000 bảng Anh xuống còn 5.000 bảng Anh. Điều này khiến nó trở thành một loại thuốc hấp dẫn đối với những người trẻ tuổi và những người có thu nhập hạn chế.
Ketamine thường mất khoảng 15 phút để có tác dụng, gây hưng phấn, thư giãn và cảm giác tách biệt nhẹ. Nhưng với liều cao hơn, nó cũng có thể gây ra các cơn hoảng loạn và mất trí nhớ; làm tăng huyết áp và ảnh hưởng đến chức năng hô hấp và tim; tác dụng mạnh hơn là có thể gây tử vong. Năm 2023, diễn viên Matthew Perry trong bộ phim “Friends” đã qua đời do sử dụng quá liều loại thuốc này. Một số bác sĩ tiết niệu cũng bày tỏ lo ngại về sự gia tăng các vấn đề về bàng quang do sử dụng loại ketamine nhiều và trong thời gian dài liên tục.
Tại Anh, ketamine trở nên phổ biến như một loại thuốc giải trí vào đầu những năm 1990. Theo thống kê mới nhất của Bộ Nội vụ Anh, tỷ lệ sử dụng ketamine ở những người từ 16-24 tuổi tăng từ 0,9% trong giai đoạn 2006-2007 lên 3,8% trong giai đoạn 2022-2023, tương đương khoảng 220.000 người. Đã có sự gia tăng số lượng người trẻ tuổi tham gia các dịch vụ điều trị chuyên khoa có vấn đề liên quan đến việc sử dụng ketamine: 512 người trong giai đoạn 2021-2022 tăng lên 719 người trong giai đoạn 2022-2023. Sự gia tăng này đáng lo ngại vì có rất ít dịch vụ và biện pháp can thiệp có thể giải quyết cụ thể tình trạng sử dụng ketamine. Đáng chú ý là với người lớn, sự gia tăng này cũng bắt đầu báo động khi số liệu từ Forward Trust cho thấy, từ 1.551 người trong giai đoạn 2021-2022 tăng lên 2.211 người trong giai đoạn 2022-2023 và tăng gấp 5 lần so với số liệu năm 2014.
Các chuyên gia cho rằng, một phần sự gia tăng trong việc sử dụng ketamine là do một số người mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần không thể tiếp cận phương pháp điều trị vì danh sách chờ dài. Thay vì chờ đợi phương pháp điều trị chuyên khoa, một số người chuyển sang dùng các loại thuốc như ketamine giúp họ giảm bớt các triệu chứng. Ketamine có thể tạo ra cảm giác tách biệt ở người dùng-trạng thái mong muốn đối với những người đang tìm cách thoát khỏi các triệu chứng sức khỏe tâm thần xâm lấn của những suy nghĩ và cảm xúc phiền muộn.
“Đó là một loại thuốc độc. Tôi chỉ sợ rằng chúng ta đang phải đối mặt với những gì người Mỹ đã trải qua với cuộc khủng hoảng fentanyl. Tất cả các trung tâm cai nghiện trên khắp đất nước đều nói cùng một điều: các yêu cầu về việc điều trị ketamine đang tăng vọt. Bao nhiêu mạng sống trẻ sẽ bị mất và hủy hoại?”, bà Deborah nóivới phóng viên tờ The Independetn khi chia sẻ câu chuyện đau thương của gia đình mình.
Bệnh viện nhi Alder Hey ở Liverpool đã thành lập phòng khám cai nghiện ketamine đầu tiên dành cho thanh thiếu niên tại Anh. Ảnh: Liverpool Echo.
Cơ hội xử lý trước khi lan rộng
Khi được hỏi về vấn đề này, Mike Trace, Tổng giám đốc điều hành của Forward Trust nhận xét: “Ketamine từng được nhiều người coi là một loại thuốc tiệc tùng “an toàn”. Đáng buồn thay, như chúng ta biết từ những gia đình như Barney, chúng ta cũng đang chứng kiến sự gia tăng các tình trạng sức khỏe lâu dài và tử vong do sử dụng ketamine. Tình trạng lạm dụng ketamine đang gia tăng, với những người trẻ tuổi trên khắp nước Anh tìm kiếm phương pháp điều trị chứng nghiện và tổn thương không thể phục hồi ở bàng quang của họ - nó cũng được biết là gây ra chứng hoang tưởng, liệt cơ và tổn thương gan, cùng với nhiều tác dụng phụ khác.
Nghiện ngập không phải là vấn đề bị gạt ra ngoài lề trong xã hội. Nó ăn sâu và lan rộng. Mọi người đang sống chung với chứng nghiện ngập xung quanh chúng ta. Tuy nhiên, sự kỳ thị, hiểu lầm và nỗi sợ bị phán xét đang ngăn cản mọi người nhận được sự giúp đỡ mà họ cần. Nhận thức về chứng nghiện cần phải thay đổi. Chúng ta cần xây dựng lòng trắc ẩn và sự hiểu biết xung quanh chứng nghiện và hỗ trợ mọi người yêu cầu giúp đỡ mà không bị phán xét, phân biệt đối xử hoặc kỳ thị”.
Trong khi đó, người phát ngôn của Bộ Nội vụ Anh cảnh báo, sự gia tăng sử dụng ketamine được xác định trong phân tích nước thải là "rất đáng lo ngại" và Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Cảnh sát, Phòng cháy chữa cháy và Phòng chống tội phạm Diana Johnson đã yêu cầu Hội đồng Cố vấn về lạm dụng ma túy (ACMD) xem xét phân loại lại chất này thành chất loại A.
Điều trị bằng ketamine đang tăng mạnh ở Anh. Ảnh: Getty.
"Ketamine là một chất cực kỳ nguy hiểm và sự gia tăng gần đây trong việc sử dụng chất này, cũng như việc sử dụng cocaine, thuốc lắc ngày càng tăng được nêu bật trong phân tích mới đây, là rất đáng lo ngại. Tháng 1 vừa qua, Bộ trưởng Diana Johnson đã viết thư cho ACMD bày tỏ mối quan ngại của chính phủ về sự gia tăng sử dụng ketamine, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi và tác hại mà nó gây ra, đồng thời yêu cầu họ xem xét liệu có nên phân loại lại ketamine thành loại ma túy loại A hay không”, người phát ngôn của Bộ Nội vụ Anh nói.
Trong khi đó, nhiều bác sĩ ở Anh lại kêu gọi thực hiện chiến dịch truyền thông về nhận thức tác hại của ketamine cũng như mở các trung tâm cai nghiện ketamine cho giới trẻ. Bác sĩ Niall Campbell, một chuyên gia hàng đầu về điều trị nghiện tại Bệnh viện Priory, Roehampton cho biết, năm 2023, có 53 ca tử vong ở Anh liên quan đến ketamine.
“Bây giờ nó thực sự phổ biến, ở khắp mọi nơi. Đó là một loại thuốc rẻ tiền có tác dụng mạnh đối với mọi người và mọi người không quan tâm đến việc bán nó cho những người trẻ tuổi. Dịch bệnh này đang có tác động rất lớn đến quốc gia. Ketamine gây nghiện rất mạnh và khi họ đến gặp chúng tôi, bữa tiệc đã kết thúc. Họ không ra ngoài hộp đêm. Họ ngồi một mình ở nhà và tự tử", bác sĩ Niall Campbell cho biết. Còn hai nhà trị liệu Lucy và Alex da Silva đang điều hành một trung tâm chăm sóc sức khỏe trị liệu cũng đồng tình rằng đã đến lúc chính phủ "cần phải giáo dục về mối nguy hiểm của ketamine trên đường phố và công khai về những mạng sống mà nó cướp đi".
Theo CAND