Ngay khi tiếp quản số 10 Downing, Ông Keir Starmer tuyên bố sẽ thay đổi nước Anh, thúc đẩy tăng trưởng và giải quyết nhiều vấn đề xã hội tồn đọng. Song, những ràng buộc ngày càng tăng về ngân sách có thể buộc Thủ tướng Starmer phải lựa chọn giữa việc tăng thuế hoặc cắt giảm chi tiêu, nếu ông muốn thực hiện lời hứa ấy.

Những mục tiêu tham vọng

Năm 2010, sau khi cử tri phế truất đảng Lao động Anh khỏi quyền lực, Liam Byrne - một viên chức kho bạc cấp cao, đã để lại một tờ giấy viết tay cho người kế nhiệm đến từ đảng Bảo thủ. “Tôi e là không có tiền”, tờ giấy viết.

Ông Keir Starmer phát biểu tại Văn phòng Thủ tướng sau chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử. Ảnh: Getty Images.

Hiện nay, khi đảng Lao động trở lại nắm quyền, họ phải gánh chịu một tình huống tương tự như năm 2010: Thiếu kinh phí để giải quyết vô số thách thức kinh tế và xã hội của Vương quốc Anh.

Giống như nhiều nước phương Tây, Anh đang phải gánh chịu hậu quả của đại dịch và cuộc xung đột ở Ukraine, gây tổn hại đến nền kinh tế, đẩy giá năng lượng tăng cao và gây căng thẳng cho ngân sách. Chính phủ đảng Bảo thủ sắp mãn nhiệm đã tăng chi tiêu công để ứng phó, tăng thuế lên mức cao nhất trong thời kỳ hậu chiến và đẩy nợ lên mức cao nhất của Anh trong 6 thập kỷ, theo dữ liệu từ Viện Nghiên cứu tài chính, một cơ quan tư vấn có trụ sở tại London.

Đối với tân Thủ tướng Keir Starmer, điều này đặt ra một vấn đề. Ông đã dành 2 năm qua để đi khắp Vương quốc Anh, hứa với cử tri rằng ông sẽ khởi động lại nền kinh tế, củng cố cơ sở hạ tầng đang xuống cấp của đất nước và sửa chữa dịch vụ y tế do nhà nước điều hành quá tải, phải vật lộn với tình trạng tồn đọng hàng triệu người đang chờ gặp bác sĩ.

Trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách thủ tướng, ông Starmer tái khẳng định tầm nhìn đầy tham vọng của mình.

“Không nghi ngờ gì nữa, chúng ta sẽ xây dựng lại nước Anh, với sự giàu có được tạo ra trong mọi cộng đồng, [dịch vụ y tế] của chúng ta sẽ trở lại bình thường, hướng đến tương lai, biên giới an toàn, đường phố an toàn hơn”, ông nói. “Và, từng viên gạch một, chúng ta sẽ xây dựng lại cơ sở hạ tầng, xây các trường học và cao đẳng đẳng cấp thế giới, những ngôi nhà giá rẻ mà tôi biết là những thành phần của hy vọng cho những người lao động”.

Di sản kinh tế đáng thất vọng

Các nhà phân tích cho biết, việc thực hiện tất cả những cam kết đó mà không có tăng trưởng nhanh hơn hoặc các sáng kiến chi tiêu mới sẽ là một thách thức, đặc biệt là đối với một đảng thường dựa vào chi tiêu công để mang lại kết quả cho cử tri.

Thủ tướng Keir Starmer đã được trao “di sản kinh tế tồi tệ nhất trong lịch sử nước Anh sau chiến tranh”, tiến sĩ Mujtaba Rahman - Giám đốc khu vực châu Âu tại Công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, cho biết. "Nó sẽ trở nên khá thách thức đối với ông ấy".

Nợ công của Anh đã tăng vọt dưới thời cả chính phủ Bảo thủ và Lao động trước đây. Hiện tại, nợ công là 101% tổng sản phẩm quốc nội, tăng so với mức trung bình chỉ dưới 40% trong giai đoạn từ năm 1980 đến năm 2008.

Và, nhu cầu đối với tài chính công của Anh sẽ chỉ tăng lên: Dân số già đi đòi hỏi nhiều dịch vụ chăm sóc sức khỏe hơn. Anh cũng đang chịu áp lực phải chi nhiều hơn cho quốc phòng để ứng phó với những biến động địa chính trị mạnh mẽ từ cuộc xung đột Nga - Ukraine. London cũng cần nguồn tài chính lớn để đẩy mạnh chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch. Những yêu cầu bức thiết ấy, kết hợp cùng tăng trưởng yếu và giá năng lượng cao, đang trở thành “một hỗn hợp độc hại đối với tài chính công”, IFS cho biết trong một nghiên cứu vào tháng 6.

Điều đó có nghĩa là chính quyền của Thủ tướng Starmer sẽ phải cắt giảm hàng chục tỷ bảng dành cho dịch vụ công mỗi năm trừ khi muốn tăng thêm thuế hoặc nợ, những động thái có thể khiến thị trường tài chính lo sợ. “Những quyết định lớn về quy mô và hình dạng của nhà nước sẽ cần phải được đưa ra”, IFS cho biết.

Vương quốc Anh phải luôn cảnh giác với mức nợ của mình. Chỉ 2 năm trước, thủ tướng lúc bấy giờ là Liz Truss đã gây ra một cuộc chạy đua trên đồng bảng Anh bằng cách công bố các khoản cắt giảm thuế khiến tài chính công gặp rủi ro. Phản ứng của thị trường rất nhanh và bà Truss đã mất chức chỉ trong vài tuần.

Vì thế, Thủ tướng Keir Starmer đã cố gắng quản lý kỳ vọng về những gì chính phủ của ông có thể đạt được trong ngắn hạn. “Chúng tôi muốn thay đổi. Chúng tôi muốn mang lại hy vọng. Nhưng, chúng tôi cũng đang cố gắng thực tế và trung thực về di sản mà chính phủ này để lại”, Pat McFadden - một phụ tá hàng đầu của ông Starmer nói với BBC.

Ông Starmer, trong nỗ lực xóa bỏ hình ảnh của đảng Lao động như một đảng đánh thuế và chi tiêu quá nhiều, chỉ đưa ra mức tăng thuế có mục tiêu để vá víu các dịch vụ công của quốc gia và cam kết kiểm soát nợ công. Ông và bà Rachel Reeves - tân Bộ trưởng Tài chính cho biết họ sẽ xây thêm nhà, giảm nhập cư, tài trợ cho cơ sở hạ tầng năng lượng xanh mới và giúp mọi người dễ dàng hơn trong việc đặt lịch hẹn trong hệ thống y tế.

Nhưng, trong suốt chiến dịch, đảng Lao động đã phải thu hẹp kế hoạch của mình, từ bỏ ý tưởng vay 28 tỷ bảng, để tài trợ cho một đạo luật tương đương với Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ.

Không rõ đảng Lao động sẽ tài trợ cho các lời hứa của mình như thế nào, vì họ cũng đã cam kết giảm nợ chính phủ theo tỷ lệ phần trăm GDP. Chắc chắn, họ sẽ thừa hưởng từ đảng Bảo thủ sắp rời đi các khoản cắt giảm chi tiêu theo kế hoạch khoảng 26 tỷ USD từ năm 2025 đến năm 2027.

Nhưng, chính phủ mới sẽ phải tìm thêm tiền để đối phó với chi phí chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng và chi tiêu quân sự bổ sung. Khi số người già tăng lên và mọi người sống lâu hơn, chính phủ sẽ phải chi nhiều tiền hơn cho chăm sóc sức khỏe chỉ để duy trì dịch vụ ở mức hiện tại.

Rob Wood, nhà kinh tế trưởng tại Pantheon Macroeconomics cho biết: “Thuế sẽ phải tăng trong trung hạn do tình hình tài chính công hỗn loạn và đảng Lao động sẽ rơi vào tình huống khó khăn khi phải lựa chọn giữ việc phá vỡ lời hứa giữ nguyên hầu hết các loại thuế lớn và thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế”. Chỉ có 34% cử tri ủng hộ đảng Lao động trong cuộc bầu cử tại Anh năm nay.

Phép thử “nặng đô” với đảng Lao động

Các vấn đề hiện tại đã có từ hơn một thập kỷ trước. Vào năm 2010, chính phủ đảng Bảo thủ đã bắt đầu một chương trình thắt lưng buộc bụng để giảm thâm hụt và nợ của chính phủ, với những tác động của các đợt cắt giảm đó vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc trên khắp cả nước.

Thủ tướng Starmer và bà Rachel Reeves (tân Bộ trưởng Tài chính Anh) sẽ đối mặt những thách thức lớn về ngân sách. Ảnh: Zuma Press.

Chính quyền địa phương cắt giảm chi tiêu cho các dịch vụ thanh, thiếu niên và trung tâm trẻ em tới mức hơn ba phần tư ngân sách trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến năm 2023. Số lượng các vụ án tồn đọng tại Tòa án Hoàng gia đang ở mức cao nhất trong hồ sơ sau khi ngân sách bị cắt giảm. Mật độ tù nhân trong các nhà tù đang gần đạt mức cao nhất và một số kẻ tội phạm đang được thả sớm để nhường chỗ cho người mới.

Khoảng 6,3 triệu người ở Anh đang chờ đợi để được khám bệnh và thường mất nhiều giờ hoặc thậm chí nhiều ngày để được khám tại phòng cấp cứu. Thành công của Anh trong việc chẩn đoán nhanh các trường hợp ung thư đang tụt hậu so với các nước khác.

Nhiều người Anh đang sốt ruột chờ đợi sự thay đổi. Năm năm qua đánh dấu nhiệm kỳ quốc hội đầu tiên kể từ khi có số liệu thống kê vào những năm 1950 chứng kiến mức sống giảm sút, vì lạm phát làm xói mòn thu nhập. Lạm phát hiện đang giảm xuống. Nhưng, nhiều người Anh bình thường đang gặp khó khăn hơn và nền kinh tế chỉ tăng trưởng rất chậm: trung bình 1,3% kể từ năm 2016.

Nhiều tiền hơn không phải là câu trả lời duy nhất. Ví dụ, kể từ năm 2019, số lượng bác sĩ và y tá đã tăng 20%, nhưng số lượng bệnh nhân tồn đọng vẫn còn lớn.

Thủ tướng Starmer đã lập luận rằng hệ thống y tế có thể được vận hành hiệu quả hơn - ông muốn đảm bảo có thêm 40.000 cuộc hẹn mỗi tuần vào buổi tối và cuối tuần, được chi trả bằng cách trấn áp những kẻ trốn thuế. Đảng Lao động cũng sẽ làm việc với các công ty y tế tư nhân để giảm tình trạng tồn đọng.

Thủ tướng Starmer cũng đang nhắm đến những thay đổi về mặt cấu trúc, chẳng hạn như cải cách các quy định quy hoạch nặng nề của Anh - vốn thường xuyên ngăn cản sự phát triển mới, từ nhà ở đến đường sắt. Liệu ông có thể thực hiện những lời hứa đó hay không, nhất là khi những chính sách như vậy thường phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ của địa phương?

Những gì Thủ tướng Starmer sắp làm sẽ cho thấy phần nào lời đáp. Và, hành trình hiện thực hóa các cam kết thúc đẩy tăng trưởng của ông có thể xem như phép thử lớn nhất đối với đảng Lao động, trong lần trở lại nắm quyền sau 14 năm đóng vai “kép phụ” trên chính trường nước Anh.

Theo cand

Thủ tướng Anh Keir Starmer đã hứa hẹn sẽ 'xây dựng lại' đất nước khi lên nắm quyền và dưới đây là 6 vấn đề nổi cộm mà ông phải đối mặt khi đảm nhận trọng trách mới.

Trong bài phát biểu đầu tiên trên cương vị Thủ tướng Vương Anh, ông Keir Starmer tuyên bố: "Công việc thay đổi sẽ bắt đầu ngay lập tức. Đừng nghi ngờ gì nữa, chúng ta sẽ xây dựng lại nước Anh".

Sau khi giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử ngày 4/7, ông Starmer, lãnh đạo Công đảng Anh, hứa hẹn sẽ “xây dựng lại" đất nước trong bối cảnh làn sóng phẫn nộ lan rộng tại nước này do các dịch vụ công yếu kém và nền kinh tế trì trệ.

Các vấn đề lớn mà chính phủ mới ở Anh phải đối mặt bao gồm: thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cải cách hệ thống an sinh xã hội và tìm nguồn tài trợ mới cho chính quyền địa phương.

Dưới đây là 6 chủ đề nổi lên như những thách thức trước mắt tân Thủ tướng Keir Starmer.

Tân Thủ tướng Anh Keir Starmer phát biểu sau cuộc họp nội các đầu tiên của ông trên cương vị mới, tại London, ngày 6/7. (Nguồn: Getty)

Nhập cư

Ông Starmer xác nhận sẽ ngay lập tức hủy bỏ chính sách nhập cư hàng đầu của người tiền nhiệm Rishi Sunak (đảng Bảo thủ) nhằm trục xuất những người tị nạn đến quốc gia châu Phi Rwanda, chiến lược này gần đây được củng cố thành luật sau khi đối mặt với một loạt thách thức tại tòa án. Kế hoạch này khiến người nộp thuế ở Anh thiệt hại hàng trăm triệu GBP mà không một người nào bị trục xuất.

Phát biểu tại cuộc họp báo đầu tiên sau khi bước vào số 10 phố Downing, Thủ tướng Starmer nói: “Kế hoạch Rwanda đã chết yểu và bị chôn vùi trước khi nó bắt đầu và chưa bao giờ là yếu tố ngăn cản những người sắp di cư bởi sẽ chỉ trục xuất ít hơn 1% trong số những người đến eo biển Manche trên những chiếc thuyền nhỏ”.

Tuy nhiên, vấn đề càng trở nên cấp bách hơn khi nhiều người dân Anh đã bỏ phiếu cho đảng Cải cách chống nhập cư của ông Nigel Farage (Đảng giành vị trí thứ ba về số phiếu phổ thông trong cuộc bầu cử diễn ra vào ngày 4/7).

Cựu Thủ tướng thuộc Công đảng Tony Blair đã kêu gọi ông Starmer nắm bắt ngay cơ hội này để ngăn chặn làn sóng chủ nghĩa dân túy cánh hữu từng thấy ở các quốc gia khác (như Pháp).

Công đảng cam kết hạn chế các tàu thuyền nhỏ băng qua eo biển Manche bằng cách ban hành lệnh an ninh biên giới mới. Lệnh này dự kiến được ban hành trong những ngày tới khi Bộ trưởng Nội vụ Yvette Cooper bổ nhiệm người đứng đầu lực lượng này.

Dự luật An ninh biên giới sẽ xuất hiện trong bài phát biểu đầu tiên của ông Starmer trước Vua Charles III vào ngày 17/7 tới khi tân Thủ tướng đề ra chương trình lập pháp cho năm tới. Dự luật sẽ trao cho chính quyền các quyền hạn chống khủng bố mới để giải quyết tội phạm có tổ chức và tội phạm mua bán người.

Dịch vụ Y tế quốc gia Anh (NHS) đình công

Bộ trưởng Y tế Wes Streeting đã đưa ra một thông điệp cứng rắn dành cho dịch vụ y tế đang yếu kém của Anh và tuyên bố rằng tất cả các quan chức nên coi NHS đang bị đứt gãy.

Ngay sau chiến thắng của Công đảng, ông Streeting đã nói chuyện với Hiệp hội Y khoa Anh (BMA), tổ chức đại diện cho hàng nghìn bác sĩ NHS, và thể hiện mong muốn bắt đầu lại các cuộc đàm phán nhằm nỗ lực chấm dứt tranh chấp tiền lương kéo dài với các bác sĩ. BMA đã dẫn đầu một loạt cuộc đình công phản đối yêu cầu tăng lương 35% để bù đắp cho mức lạm phát.

Ông Starmer đã tuyên bố rằng chính phủ của ông chưa sẵn sàng đáp ứng các điều khoản của BMA, song cam kết “sẽ có nền chính trị trưởng thành nơi chúng tôi thực sự giải quyết các vấn đề và đưa NHS hoạt động trở lại”.

Tân Thủ tướng Anh cũng cho biết đội ngũ của ông đã nói chuyện với 2 quỹ tín thác NHS để thảo luận về cách Công đảng có thể thực hiện cam kết bầu cử của mình.

Ban lãnh đạo Công đảng biết rằng việc khôi phục NHS là một mặt trận khác mà chính phủ sẽ triển khai ngay từ ngày đầu tiên. Vấn đề này được xếp ngang hàng hoặc xấp xỉ vấn đề kinh tế trong các cuộc thăm dò về mối quan tâm hàng đầu của cử tri.

Bên cạnh đó, ông Starmer còn có thể kêu gọi sự trợ giúp từ đội ngũ thời ông Tony Blair. Trang Telegraph đưa tin ông có khả năng sử dụng cựu Bộ trưởng Y tế Alan Milburn để hạ nhiệt khủng hoảng của NHS.

Khủng hoảng nhà tù

Hệ thống nhà tù ở Anh và xứ Wales đang gần đạt mức độ quá tải kỷ lục với số liệu chính thức mới nhất cho thấy 87.453/88.864 chỗ đã được sử dụng.

Cuộc khủng hoảng này được Chánh văn phòng Sue Gray xác định trước cuộc bầu cử là một trong những vấn đề lớn nhất trước mắt mà Công đảng sẽ phải giải quyết sau khi nắm quyền.

Công đảng đã cam kết duy trì kế hoạch trả tự do sớm cho các tù nhân của chính phủ tiền nhiệm để giảm bớt mức độ quá tải và có kế hoạch cải tiến luật quy hoạch để giúp việc xây dựng nhà tù mới nhanh hơn.

Bên cạnh đó, tân Thủ tướng Anh hứa sẽ tiến hành xem xét lại việc tuyên án. Vừa qua, ông Starmer đã gặp ông James Timpson, Bộ trưởng Bộ Nhà tù mới được bổ nhiệm. Ông Timpson là một doanh nhân điều hành chuỗi cửa hàng sửa giày chuyên tuyển dụng và hỗ trợ người từng phạm tội.

Trước đây, ông Timpson từng chỉ trích tính hiệu quả của các nhà tù. Ông Starmer đã ủng hộ một phần quan điểm đó khi nói rằng đó là một vấn đề lớn khi nhiều người được thả lại phải vào tù tương đối nhanh sau đó.

Trong khi chi tiết về việc xem xét tuyên án của Công đảng vẫn chưa được nêu rõ, ông Timpson có thể sẽ phải đối mặt với tình thế khó khăn tương tự như các Bộ trưởng Bộ Nhà tù dưới thời đảng Bảo thủ, những người muốn cắt giảm phạm nhân nhưng bị cản trở bởi yêu cầu phải cứng rắn thông qua luật pháp và trật tự.

Việc trấn áp hành vi chống đối xã hội là một trong “6 bước để thay đổi” của Công đảng, gắn liền với cam kết về “những hình phạt mới cứng rắn đối với những người phạm tội”. Đây sẽ không phải là một điều dễ dàng để ông Starmer tìm được lời giải.

Cải cách quy hoạch

Việc cải tổ hệ thống quy hoạch sẽ là trọng tâm bài phát biểu trước Vua Charles III sau khi ông Starmer cam kết xây dựng lại “từng viên gạch” của nước Anh.

Công đảng đã cam kết sẽ thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng lớn tiến triển nhanh hơn bằng cách xác định lại thế nào là tầm quan trọng với quốc gia và soạn thảo lại các tuyên bố chính sách quốc gia, với mục đích khiến cho chính quyền địa phương không thể ngăn chặn sự phát triển.

Phát biểu sau chiến thắng, ông Starmer cam kết xây dựng 1,5 triệu ngôi nhà mới trong niên khóa Hạ viện tới.

Tự do hóa quy hoạch là một trong những thách thức khó giải quyết nhất mà Bộ trưởng Bộ Phát triển, Nhà ở và Cộng đồng kế nhiệm phải đối mặt. Họ thường gặp phải sự phản đối gay gắt từ các nghị sĩ lo lắng về phản ứng của địa phương đối với sự phát triển mới khi Hạ viện thay đổi.

Tuy nhiên, Công đảng sẽ được trao quyền nhờ ưu thế đa số lớn trong Hạ viện và thực tế là đảng này được bầu dựa trên cương lĩnh xây dựng nước Anh.

Điều phối quan hệ với các quốc gia và khu vực

Ngay sau khi nhậm chức, tân Thủ tướng Anh đã bắt đầu chuyến công du tới Scotland, xứ Wales và Bắc Ireland để tìm cách tái thiết mối quan hệ với các Thủ hiến của những nơi này.

Thảo luận về chuyến công du tại cuộc họp báo ngày 6/7, ông Starmer cho biết ông không chỉ muốn gặp các Thủ hiến để thảo luận về những thách thức cần giải quyết, mà còn để thiết lập một cách làm việc khác biệt và hiệu quả hơn trên khắp Vương quốc Anh.

Tại Scotland, ông phải đối mặt với nhiệm vụ thiết lập mối quan hệ mang tính xây dựng với chính quyền đảng Dân tộc Scotland có xu thế đối lập, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng đang diễn ra giữa hai đảng về thuế đối với nhiên liệu hóa thạch và quyền của người chuyển giới.

Tại xứ Wales, ông Starmer có thể vui mừng trước việc toàn bộ nghị sĩ của đảng Bảo thủ xứ Wales đã bị loại bỏ sau cuộc bầu cử, song vẫn phải chịu áp lực gay gắt trong việc giải quyết những khó khăn của NHS ở đây.

Tại Bắc Ireland, ông Starmer nhấn mạnh ý định của Công đảng là hủy bỏ đạo luật gây tranh cãi của đảng Bảo thủ về cấp quyền miễn trừ cho các chiến binh liên quan đến bạo lực giáo phái kéo dài hàng thập kỷ ở Bắc Ireland (1968-1998).

Bên cạnh đó, “Biên giới biển Ireland” (rào cản thương mại giữa Anh và Bắc Ireland được tạo ra bởi thỏa thuận Brexit năm 2019) có thể cũng sẽ nằm trong chương trình nghị sự do Công đảng cam kết sẽ giảm bớt rào cản biên giới cho các doanh nghiệp.

Ông Starmer dự kiến gặp các thị trưởng trên khắp nước Anh nhằm triển khai kế hoạch về việc phân quyền khu vực lớn hơn, song ông sẽ phải đối mặt với những câu hỏi về tài chính của chính quyền địa phương trong bối cảnh có tới 200 chính quyền địa phương hiện đang trên bờ vực phá sản.

Cải tổ quan hệ với EU hậu Brexit

Sau nhiều năm căng thẳng và bất đồng giữa Anh và các nước láng giềng châu Âu về các điều khoản và di sản của Brexit, ông Starmer bày tỏ ý định mở ra một chương mới trong quan hệ với Liên minh châu Âu (EU).

Tân Thủ tướng Anh đã nói với người đồng cấp Đức Olaf Scholz trong cuộc điện đàm sau khi nhậm chức rằng ông mong muốn hợp tác kinh tế hơn nữa. Trao đổi với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron qua điện thoại, ông Starmer đề cập “các ưu tiên chung, bao gồm cả di cư và kinh tế”.

Ngoại trưởng Anh David Lammy đã có chuyến thăm nước ngoài đầu tiên tới Berlin chỉ 24 giờ sau khi nhậm chức và đưa ra tuyên bố rằng “đã đến lúc thiết lập lại mối quan hệ của chúng ta với những người bạn và đồng minh châu Âu”.

Phát biểu của ông Lammy đã được Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nhắc lại, khi nói với ông Starmer rằng bà mong muốn được gặp trực tiếp để thảo luận về các cách “tăng cường hợp tác và thiết lập lại mối quan hệ” giữa Anh và EU.

Nổi bật trong chương trình nghị sự là tham vọng đã nêu của Công đảng trong việc đàm phán một thỏa thuận mới với EU nhằm tạo thuận lợi cho thương mại và giảm bớt xung đột biên giới cho các doanh nghiệp.

Baoquocte (theo Politico)

Tân Thủ tướng Anh Keir Starmer và vợ Victoria Starmer, người phụ nữ ít được biết đến nhưng đang thu hút sự chú ý đặc biệt của công chúng, hứa hẹn sẽ mang đến một làn gió mới cho ngôi nhà số 10 Phố Downing.

Ông Keir Starmer mới đây trở thành tân Thủ tướng Anh. Cuộc sống riêng của ông và gia đình nhanh chóng thu hút sự chú ý của công chúng. Mọi ánh nhìn đều đang hướng về bà Victoria Starmer, vợ của vị lãnh đạo Đảng Lao động này. Sự tò mò này phần lớn xuất phát từ việc có rất ít thông tin về bà Victoria, khiến nhiều người muốn tìm hiểu thêm về người phụ nữ đặc biệt đứng sau tân Thủ tướng Anh.

Trong suốt chiến dịch tranh cử của chồng, bà Starmer giữ kín thông tin cá nhân.

Được mệnh danh là "Đệ nhất phu nhân không muốn công khai", bà Starmer được so sánh với Catherine, Công nương xứ Wales, bởi gu thời trang tinh tế. Là một người phụ nữ "thông minh, thực tế và không chịu khuất phục trước ai, kể cả chồng", theo lời của ông Keir Starmer, bà Victoria Starmer sẽ có thể đảm nhận vai trò mới với sự duyên dáng và bản lĩnh của mình.

Bà Victoria Starmer sinh ra tại khu vực giàu có Gospel Oak ở phía bắc London, và đã sống phần lớn cuộc đời mình tại đây. Bà lớn lên trong một gia đình có nền tảng học thuật, với cha là giảng viên kinh tế và sau này là kế toán, còn mẹ là bác sĩ cộng đồng và sau này trở thành bác sĩ đa khoa nổi tiếng ở London. Cha của bà đến từ một gia đình người Do Thái di cư đến Anh từ Ba Lan trước Thế chiến II, còn mẹ bà là người Yorkshire, đã cải đạo Do Thái sau khi kết hôn.

Victoria theo học tại trường Tiểu học Gospel Oak, nơi chị gái Judith của bà từng là giáo viên, và sau đó là trường Trung học Channing ở Highgate. Bà tiếp tục học luật và xã hội học tại Đại học Cardiff, nơi bà nổi tiếng với vai trò là chủ tịch hội sinh viên.

Sau khi tốt nghiệp, bà tình nguyện làm việc tại trụ sở chiến dịch của Tony Blair, rồi sau đó làm luật sư tại một công ty luật ở Soho, chuyên về tội phạm đường phố và sau này là gian lận.

Victoria gặp Keir Starmer khi ông là luật sư tại Doughty Street Chambers. Cuộc gặp gỡ đầu tiên của họ khá hài hước khi ông gọi điện cho bà để kiểm tra lại một tài liệu, và bà đã thốt lên sau cuộc gọi: "Anh ta nghĩ mình là ai vậy?".

Cuộc hẹn hò đầu tiên của họ diễn ra tại quán pub The Lord Stanley ở Camden, và từ đó, mối quan hệ của họ phát triển. Cặp đôi kết hôn năm 2007 tại khu Fennes ở Essex và hưởng tuần trăng mật tại bờ biển Amalfi của Ý.

Gia đình Starmer sống trong một ngôi nhà trị giá 2 triệu bảng Anh ở Kentish Town và có hai người con tuổi teen. Các con của họ rất ít xuất hiện trước công chúng và Keir Starmer thậm chí từ chối nêu tên chúng trong các cuộc phỏng vấn.

Gần đây, vài ngày trước khi cuộc bầu cử diễn ra, gia đình Starmer đã được nhìn thấy tại buổi hòa nhạc của Taylor Swift ở Wembley, một khoảnh khắc nổi bật trong chiến dịch tranh cử của Đảng Lao động.

Kienthuc (theo SCMP)

Sau khi Đảng Lao động giành thắng lợi trước Đảng Bảo thủ trong cuộc bầu cử năm nay, Sir Keir Starmer đã trở thành tân Thủ tướng Anh. Hãy cùng tìm hiểu xem vì sao người dân Vương quốc Anh quyết định đặt niềm tin vào một chính trị gia khô khan, kín tiếng như nhà lãnh đạo của Đảng Lao động?

Giá trị của một chính trị gia “No drama”

Năm 2020, Keir Starmer tiếp quản Đảng Lao động đang hỗn loạn dưới sự lãnh đạo của Jeremy Corbyn, một người theo chủ nghĩa xã hội cực đoan ủng hộ việc quốc hữu hóa các mảng kinh tế của Vương quốc Anh, bài Do Thái và thậm chí cho phép các nhà hoạt động thường xuyên vẫy cờ Palestine trong những cuộc họp của đảng.

Thủ tướng mới đắc cử của Anh, Sir Keir Starmer sau bài phát biểu bên ngoài số 10 phố Downing sau chiến thắng vang dội của Đảng Lao động. Ảnh: Zuma Press

Keir Starmer, một cựu công tố viên, đã chấm dứt tất cả những điều đó. Ông kéo đảng vào vị trí trung lập, loại bỏ những thành viên có thái độ bài Do Thái. Và, hai năm sau khi nắm quyền, ông yêu cầu các thành viên Đảng Lao động phải hát bài quốc ca “God Save the King” trong cuộc họp thường niên. Những lá cờ duy nhất trong hội trường là cờ Liên hiệp Vương quốc Anh.

Hiện tại, tám năm sau khi Vương quốc Anh bỏ phiếu rời khỏi Liên minh châu Âu và bước vào kỷ nguyên hỗn loạn chính trị và kinh tế hậu Brexit, cử tri Anh đã yêu cầu chính trị gia được gọi là "No-Drama Starmer" ổn định đất nước bằng năng lực khô khan của ông.

Starmer trở thành Thủ tướng Anh sau khi Đảng Lao động của ông giành được một trong những đa số ghế trong quốc hội lớn nhất trong lịch sử. Trong khi đó, số ghế của Đảng Bảo thủ tụt xuống mức thấp nhất trong lịch sử hiện đại.

Quy mô của chiến thắng vang dội này chỉ kém một chút so với chiến thắng lớn nhất trước đó của Đảng Lao động vào năm 1997 dưới thời Tony Blair, người cũng đã chấm dứt thời kỳ cầm quyền lâu dài của Đảng Bảo thủ bằng cách đưa đảng của mình vào thế trung dung, mở ra thời kỳ nắm quyền kéo dài 13 năm, thời gian cầm quyền dài nhất mà Đảng Lao động từng có.

Vua Charles III của Anh đã mời Starmer trở thành Thủ tướng và thành lập chính phủ mới vào thứ Sáu (5/7). Ảnh: AP

Tuy nhiên, không giống như Blair, Starmer không có sức lôi cuốn, không đưa ra tầm nhìn về sự thay đổi toàn diện và thậm chí không được nhiều người ưa chuộng. Các cuộc thăm dò thường xuyên cho thấy số cử tri không tán thành ông nhiều hơn là tán thành. Ngay cả những người ủng hộ nhiệt thành nhất của ông cũng nói rằng chiến thắng này chủ yếu đến từ sự sụp đổ của Đảng Bảo thủ.

Nhưng điều gì cũng có lý do của nó. Cử tri Anh đổ xô đến Starmer như một liều thuốc giải cho tình trạng hỗn loạn hậu Brexit. Trong năm tháng của năm 2022, nước này đã có ba thủ tướng khác nhau và một cuộc chạy đua tài chính trên đồng bảng Anh. Cựu Thủ tướng Boris Johnson thậm chí bị chính đảng của mình phế truất sau nhiều vụ bê bối, bao gồm cả việc tổ chức tiệc tại Phố Downing số 10 trong thời gian phong tỏa vì đại dịch.

Vào thời điểm các đảng cực hữu dân túy đang trỗi dậy ở châu Âu, và nền chính trị Mỹ bị chi phối bởi sự hiện diện của Donald Trump, Starmer sẽ là phép thử cho câu hỏi liệu người dân có thể dựa vào một nhà lãnh đạo thực dụng thay vì đắm chìm với những lời hùng biện cao siêu, những lời hứa suông và chủ nghĩa dân túy hay không?

“Chính trị đầy rẫy những người la hét rất to về một vấn đề”, Starmer từng nói cách đây vài năm. “Nhưng có một loại đam mê khác… đó là, 'Câu trả lời cho vấn đề đó là gì?'”

Kỷ luật và hành động

Là một sinh viên luật tại Đại học Oxford, Starmer đã bỏ tù rất nhiều kẻ khủng bố khi trở thành Trưởng công tố viên của Anh. Nhưng khi liệt kê những thành tựu lớn nhất của mình ở cương vị này, ông lại nhắc đến việc chuyển đổi hệ thống tư pháp hình sự từ giấy sang kỹ thuật số. Với tư cách là lãnh đạo của Đảng Lao động, quyết sách đầu tiên của ông là điều chỉnh các điều lệ bí ẩn của đảng để thắt chặt quyền kiểm soát của mình đối với cách thiết lập chính sách.

Là một luật sư nhân quyền, Starmer (áo vest đen) đã dành gần một thập kỷ để bảo vệ các nhà hoạt động môi trường. Ảnh: AP

Keir Starmer là sự đối lập với Boris Johnson, nhà lãnh đạo cuối cùng mà nước Anh bầu vào năm 2019. Johnson lôi cuốn là sản phẩm của một trường tư thục ưu tú, để tóc vàng hoe, trích dẫn tiếng Latin và vẽ nên một viễn cảnh bao quát về "vùng cao ngập nắng" dưới thời Brexit. Còn Starmer xuất thân từ một gia cảnh khiêm tốn, đeo kính và để tóc mái gọn gàng, không có tiểu thuyết yêu thích, là một diễn giả cứng nhắc và tự giới thiệu mình là người có thể đưa ra những lựa chọn khó khăn trong thời điểm khó khăn.

Một nhân vật như vậy đến đúng vào vào lúc người Anh đang sốt ruột chờ đợi sự thay đổi và chán ngấy những lời hứa suông. Nền kinh tế Anh chỉ tăng trưởng trung bình 1,3% trong những năm kể từ năm 2016 và tiền lương thực tế đã trì trệ trong những năm gần đây. Đất nước này có 6,3 triệu người đang chờ điều trị tại Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) do nhà nước điều hành. Tài chính công bị hạn chế sau khi phân phát hàng tỷ bảng cho công chúng trong thời kỳ đại dịch và cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột Nga-Ukraine gây ra. Các nhà tù chật chội đến nỗi tội phạm có thể được thả ra trước hạn.

Ông Starmer đã dành phần lớn chiến dịch tranh cử để nhấn mạnh những gì ông sẽ không làm: tăng thuế rộng rãi hoặc tăng mạnh chi tiêu, vì ông cho rằng Vương quốc Anh không đủ khả năng chi trả. Các cam kết của ông là một kế hoạch năm điểm bao gồm cắt giảm thủ tục hành chính để xây dựng thêm nhà ở, giảm nhập cư, tạo quỹ để đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở hạ tầng năng lượng xanh và giúp mọi người dễ dàng hơn trong việc đặt lịch hẹn trong hệ thống y tế.

Về chính sách đối ngoại, ông Starmer cũng bày tỏ quan điểm tiếp nối các chính phủ tiền nhiệm khi giữ Mỹ gần gũi và ủng hộ Ukraine. Ông ủng hộ các doanh nghiệp và muốn hàn gắn quan hệ với châu Âu nhưng sẽ không đảo ngược Brexit. Điều gì cần ổn định, Starmer sẽ giữ ổn định. Những gì cần cải cách, sẽ được cải cách. Tất cả đều dựa trên sự thực dụng, chứ không phải để làm đẹp cho những lời hứa.

Starmer không phải… chính trị gia

Keir Starmer là một trường hợp kỳ lạ ở Westminster (Tòa nhà Quốc hội Anh). Ông không nổi tiếng với tài hùng biện. Robert Hayward - một nhà thăm dò ý kiến và là thành viên Đảng Bảo thủ của Thượng viện - cho biết, ông gần như chưa từng nghe thấy một chính trị gia người Anh có quá ít kinh nghiệm chính trị lại giành chiến thắng trong một cuộc tổng tuyển cử. Vậy mà Starmer chỉ mới tham gia chính trường cách đây 9 năm. “Starmer không biết nhiều về Đảng Lao động. Ông ấy đến từ bên ngoài”, Hayward nói.

Những cuộc phỏng vấn với hàng chục người từng làm việc với Starmer vẽ nên bức tranh về một chính trị gia sử dụng sự nghiền ngẫm tỉ mỉ để đạt được kết quả. Ông không dựa vào danh tiếng để giành được điều mình muốn. Trong chiến dịch tranh cử, khi một cử tri hỏi Starmer tại sao ông lại khô khan như vậy, Starmer đã khiến mọi người bật cười khi trả lời rằng…"cảm ơn bạn!" Những ai biết Starmer sẽ nói rằng ông có thể ra những quyết định tàn nhẫn và không ngại từ bỏ các đồng minh hoặc đảo ngược những chính sách ăn sâu bén rễ.

Starmer từng phục vụ dưới thời cựu lãnh đạo Đảng Lao động, Jeremy Corbyn (bên phải), nhưng sau đó đã đình chỉ ông khỏi đảng này. Ảnh: AP

Khi ứng cử vào vị trí lãnh đạo Đảng Lao động năm 2020, ông đã định vị mình là đồng minh của phe cánh tả, cam kết quốc hữu hóa ngành năng lượng của Vương quốc Anh và xóa bỏ học phí đại học. Ông cũng gọi Corbyn là bạn. Nhưng chỉ trong vài tháng sau khi trở thành lãnh đạo Đảng Lao động, Starmer đã loại bỏ những chính sách đó, đình chỉ Corbyn khỏi đảng và chấp nhận Brexit dù trước đó từng đi khắp Vương quốc Anh để vận động cử tri không bỏ phiếu cho việc rời EU.

Chỉ riêng trong năm qua, Keir Starmer đã hủy bỏ một kế hoạch đầu tư xanh trị giá 28 tỷ bảng/năm vốn được ca ngợi từ lâu và làm loãng một chính sách cải thiện quyền của người lao động. Điều này đã biến ông thành một nhân vật đáng ghét đối với phe cực tả của đảng và khiến nhiều cử tri truyền thống của Đảng Lao động không còn nhiệt tình với ông.

Ông Starmer lớn lên trong hoàn cảnh khiêm tốn ngay phía nam London tại một nơi gọi là Oxted, một vùng ngoại ô giàu có và là trung tâm của Đảng Bảo thủ. Cha mẹ ông đặt tên con trai theo tên người sáng lập Đảng Lao động, Keir Hardie. Cha ông là một thợ cơ khí và tận tụy chăm sóc mẹ của Starmer, một cựu y tá mắc phải một dạng viêm khớp hiếm gặp khiến bà phải vật lộn để đi lại. Keir trở thành người đầu tiên trong gia đình tốt nghiệp đại học.

Ra trường, Keir Starmer bắt đầu sự nghiệp luật sư nhân quyền theo chủ nghĩa tự do. Ông được ca ngợi vì đại diện cho những người phải đối mặt với án tử hình ở Caribe và châu Phi. Ông từng thắng một số vụ kiện quan trọng, bao gồm một vụ kiện giúp lật ngược án tử hình bắt buộc ở Uganda và đã làm việc miễn phí trong gần một thập kỷ để bảo vệ hai nhà hoạt động ăn chay mà McDonald's kiện vì tội phỉ báng sau khi họ phát tờ rơi chỉ trích tập đoàn này.

Năm 2008, Starmer trở thành Trưởng công tố Vương quốc Anh. Ông dành 9 tháng để thăm tất cả 42 văn phòng khu vực của cơ quan công tố. Khi ấy, ngân sách của cơ quan này đã bị cắt giảm khoảng một phần ba khi chính phủ Bảo thủ cầm quyền cắt giảm chi tiêu công để vá víu tài chính của chính phủ. Starmer cảm thấy quy mô cắt giảm chi tiêu có nguy cơ gây tổn hại đến nền tảng của nhà nước phúc lợi Anh được tạo ra sau Thế chiến II. Vì thế, ở độ tuổi 50, ông đã tham gia chính trường với tư cách là một nhà lập pháp của Đảng Lao động.

Và phần còn lại là những gì chúng ta đã thấy. Lạnh lùng và lý tính, Starmer đã cải tổ đảng này mạnh mẽ, đưa Đảng Lao động vươn lên nắm lấy thời cơ lịch sử để giành lại quyền lực sau 14 năm chứng kiến Đảng Bảo thủ dẫn dắt chính trường.

Theo Congluan

Chiến thắng bầu cử vang dội đã mang về niềm vui rất lớn cho ông Keir Starmer và Công đảng sau 14 năm ngồi trên băng ghế của phe đối lập. Nhưng con đường phía trước đang có rất nhiều khó khăn chờ đợi chính phủ mới của Anh.

Với việc giành được 412 trong tổng số 650 ghế tại Hạ viện, tăng 210 ghế so với cuộc bầu cử năm 2019, Công đảng tại Anh đã giành quyền thành lập chính phủ đa số, đảm bảo có thể thông qua các đạo luật tại Hạ viện mà không gặp khó khăn. Lãnh đạo Keir Starmer đã chính thức trở thành Thủ tướng mới của Anh sau chiến thắng vang dội trước đảng Bảo thủ cầm quyền này. Theo giới phân tích chính trị, chiến thắng “long trời lở đất” của Công đảng do ông Starmer lãnh đạo là do Công đảng đã đưa ra được những chính sách đi kèm với một loạt các biện pháp có thể giải quyết được những mong muốn cấp thiết hiện nay của người dân Anh.

Trong cương lĩnh tranh cử “Thay đổi”, Công đảng cam kết chính phủ mới sẽ tập trung vào 12 chính sách quan trọng, gồm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao mức sống cho người dân; kế hoạch chống thất thu thuế 8 tỷ bảng (10,25 tỷ USD); tăng thuế đối với trường tư để nâng cao giáo dục công lập; nâng cấp cơ sở hạ tầng, xây dựng 300.000 ngôi nhà/năm; cấm bán xe chạy xăng và dầu diesel vào năm 2030; hủy kế hoạch Rwanda, thành lập Bộ chỉ huy An ninh biên giới, đồng thời phối hợp với các nước châu Âu để giải quyết tận gốc rễ vấn đề buôn người; chi 23,7 tỷ bảng cho các sáng kiến xanh; cam kết tuyệt đối với răn đe hạt nhân và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO); bổ sung 40.000 cuộc hẹn khám và phẫu thuật/tuần; hỗ trợ người lao động phải nghỉ việc để chăm sóc người thân; đẩy nhanh việc giải quyết các vụ án hiếp dâm, hiện con số tồn đọng đã lên đến 68.000 vụ; xử lý tình trạng phe vé, đảm bảo người dân mua được vé tham dự các sự kiện văn hóa với giá hợp lý.

Đáng chú ý, Công đảng cam kết sẽ cải tổ sâu rộng hệ thống chăm sóc y tế để đảm bảo cung cấp bổ sung 40.000 cuộc hẹn khám, chụp chiếu và điều trị bệnh mỗi tuần bằng cách khuyến khích và chi thêm tiền để nhân viên y tế làm thêm giờ, bổ sung thiết bị y tế, đào tạo thêm hàng nghìn y bác sĩ và đặc biệt là nguồn kinh phí chi cho kế hoạch này sẽ được bù đắp từ các biện pháp chống trốn thuế thay vì tăng thuế hay cắt giảm ngân sách hoạt động từ các lĩnh vực khác.

Theo số liệu của Dịch vụ Y tế quốc gia (NHS), tính đến cuối năm 2023, số bệnh nhân chờ điều trị lên đến 7,6 triệu người, tăng gấp 3 lần so với năm 2010, trong đó nhiều bệnh nhân đã phải chờ 18 tuần để được điều trị. Trong bối cảnh này, việc Công đảng đưa ra cam kết đặc biệt quan tâm giải quyết vấn đề quá tải kéo dài của hệ thống chăm sóc y tế và sức khỏe của người dân đã thu hút được sự ủng hộ của cử tri. Đây được coi là một trong những lý do mang lại chiến thắng cho Công đảng, khi lợi ích của người dân được đặt lên hàng đầu.

Theo tờ Telegraph, trong vòng 100 ngày sau khi nhậm chức, chính phủ mới sẽ có chương trình nghị sự dày đặc, gồm hủy kế hoạch Rwanda, thay vào đó thành lập Bộ chỉ huy An ninh biên giới để giải quyết nạn nhập cư bất hợp pháp; thành lập công ty sản xuất điện xanh thuộc sở hữu công Great British Energy để thúc đẩy phát triển năng lượng sạch; áp thuế VAT đối với học phí trường tư và tuyển 6.500 giáo viên trường công; đàm phán với các công ty và tổ chức công đoàn để nâng cao quyền lợi cho người lao động; xây dựng luật cấm bán thuốc lá cho thiếu niên.

Chính phủ cũng sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị châu Âu; dự hội nghị thượng đỉnh NATO tại Mỹ; đánh giá các mối đe dọa an ninh; đưa ra chiến lược chống chủ nghĩa bài Do Thái và bài Hồi giáo; đánh giá chiến lược quốc phòng nhằm ngăn chặn tấn công mạng, thông tin sai lệch, nguy cơ bị tấn công vào cơ sở hạ tầng quan trọng dưới nước.

Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Starmer được cho là sẽ gặp không ít khó khăn trong quá trình hiện thực hóa các cam kết bầu cử của mình. Theo phân tích của Viện Chatham House, nhiều khó khăn đang chờ đợi chính phủ của tân Thủ tướng Anh trong lĩnh vực an ninh và đối ngoại. Về quốc phòng, Công đảng cam kết duy trì răn đe hạt nhân, chi 2,5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng, đáp ứng các cam kết với NATO, tiếp tục viện trợ và hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Tuy nhiên, để đóng vai trò dẫn đầu trong NATO, Anh có thể phải nâng chi tiêu cho quốc phòng lên mức 3% GDP vì con số cam kết 2,5% GDP dự kiến chỉ đảm bảo chi cho kế hoạch mua sắm trang thiết bị quân sự trong 10 năm. Đứng trước thực tế này, Chính phủ Anh sẽ phải chọn một trong hai phương án tăng chi tiêu quốc phòng hoặc giảm cam kết về quốc phòng an ninh, một lựa chọn có thể đe dọa đến vai trò quốc tế và an ninh của Anh.

Về quan hệ đối tác với EU và an ninh châu Âu, Công đảng cho biết sẽ điều chỉnh chính sách đối ngoại với EU, trong đó Anh sẽ tìm kiếm một hiệp ước an ninh mới với châu Âu, nhưng chưa cung cấp thêm chi tiết ngoài các cam kết như tăng cường tham vấn thường xuyên. Tăng cường năng lực công nghiệp quốc phòng có thể là một lĩnh vực hợp tác của Anh với EU, nhưng các sáng kiến của EU như Chiến lược Công nghiệp quốc phòng châu Âu nhằm củng cố các ngành công nghiệp ở các nước thành viên EU lại đang loại trừ sự tham gia của các nước thứ ba, gồm Anh. Điều này có thể cản trở bất kỳ nỗ lực nào nhằm tạo ra một cơ sở công nghiệp quốc phòng châu Âu rộng lớn hơn có sự góp mặt của Anh.

Việc Anh tham gia giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm nghèo đói và biến đổi khí hậu, được cho sẽ tạo áp lực đối với chính phủ của ông Starmer. Một số lãnh đạo Công đảng thừa nhận cạnh tranh địa chính trị ngày càng gia tăng và quá trình chuyển đổi khí hậu đang khiến mối quan hệ giữa các cường quốc tầm trung và các nước Nam bán cầu trở nên quan trọng hơn về mặt chiến lược, đồng thời có khả năng làm thay đổi trật tự thương mại toàn cầu. Nhưng với khoản ngân sách dự kiến chỉ vào khoảng 0,7% GDP để chi cho viện trợ phát triển quốc tế và phần lớn số tiền này đang được chi cho người xin tị nạn tại Anh, chính phủ của tân Thủ tướng Starmer được cho là sẽ gặp phải những hạn chế đáng kể trong việc nâng cao vai trò và ảnh hưởng của Anh trên trường quốc tế nếu không có những điều chỉnh đối với ngân sách viện trợ phát triển quốc tế.

Quan hệ với các nước lớn như Mỹ và Trung Quốc nằm trong những vấn đề cần Thủ tướng Starmer giải quyết ngay trong những ngày đầu cầm quyền. Chỉ 5 ngày sau cuộc bầu cử tại Anh, ông Starmer sẽ đến Mỹ để dự hội nghị thượng đỉnh NATO. Tại đây, ông Starmer sẽ cố gắng thuyết phục Nhà Trắng tiếp tục hỗ trợ Ukraine không chỉ vì chủ quyền của Kiev mà còn vì an ninh của châu Âu, nhưng đồng thời ông sẽ phải làm rõ chính xác thời điểm Anh nâng mức chi 2,5% GDP cho quốc phòng, từ mức hiện tại là 2,3%, một nội dung mà Công đảng vẫn còn bỏ ngỏ từ lúc tranh cử cho đến nay.

Với Trung Quốc, Thủ tướng Starmer dự kiến sẽ tiến hành đánh giá lại mối quan hệ của Anh với cường quốc châu Á ngay trong 100 ngày đầu cầm quyền. Tuy nhiên, trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ ngày càng sâu sắc, Anh đang đứng trước hai lựa chọn khó khăn, hoặc ủng hộ các chính sách của đồng minh Mỹ hoặc tiếp tục duy trì quan hệ với Trung Quốc, đối tác thương mại trị giá hơn 90 tỷ USD trong năm vừa qua. Ông sẽ phải chọn đứng về phía nào nhiều hơn để phù hợp với mục tiêu theo đuổi tăng trưởng kinh tế của mình.

Rõ ràng, chiến thắng bầu cử vang dội đã mang về niềm vui rất lớn cho ông Starmer và Công đảng sau 14 năm ngồi trên băng ghế của phe đối lập. Nhưng con đường phía trước đang có rất nhiều khó khăn chờ đợi chính phủ mới của Anh.

Hữu Tiến (Phóng viên TTXVN tại Vương quốc Anh)

Tân Thủ tướng Keir Starmer và phu nhân Victoria Starmer

Ông Keir Starmer đã trở thành tân thủ tướng Anh sau khi dẫn dắt Công đảng (tức Đảng Lao động) có chiến thắng áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua.

Ông Keir Starmer đã thay thế chính trị gia Jeremy Corbyn, người theo phái cực tả, làm lãnh đạo Công đảng cách đây bốn năm và ra sức đưa đảng này trở lại vị trí trung dung hơn, để có khả năng chiến thắng hơn trong các cuộc bầu cử. Công đảng đã không nắm quyền trong 14 năm.

TRƯỚC KHI BƯỚC VÀO CHÍNH TRƯỜNG

Tới 50 tuổi, ông Starmer mới trở thành nghị sĩ Quốc hội Anh, sau một sự nghiệp luật sư với nhiều thành tựu. Tuy nhiên, ông luôn có một niềm hứng thú đối với chính trị và thời trẻ từng theo phái cánh tả cấp tiến.

Sinh vào năm 1962 ở London trong gia đình có bốn người con và lớn lên ở quận Surrey, miền đông nam nước Anh, ông thường nhắc đến bản thân có gốc gác từ giai cấp công nhân. Cha ông làm thợ trong nhà máy chế tạo công cụ và mẹ ông làm y tá.

Gia đình của ông là những người ủng hộ mạnh mẽ Đảng Lao động, tức Công đảng. Ông Keir Starmer được đặt tên theo Keir Hardie, một thợ mỏ người Scotland, lãnh đạo đầu tiên của đảng này.

Cuộc sống gia đình của ông gặp khó khó khăn. Ông Starmer nói cha của mình là một người đàn ông lạnh lùng và xa cách. Mẹ của ông mắc một chứng bệnh tự miễn gọi là Still gần trọn cuộc đời, đồng nghĩa bà cuối cùng đã không thể đi lại và nói chuyện. Bà cũng bị cưa mất một chân.

Các đồng nghiệp thân thiết gọi ông là "người rất kín tiếng". Ông có vợ và 2 con đang ở tuổi thiếu niên, nhưng chưa bao giờ công khai tên con, mà chỉ tiết lộ tên con mèo cưng là Jojo. Ông bày tỏ lo lắng việc chuyển đến Phố Downing sẽ tác động đến gia đình ông.

Ông không phải một chính trị gia hào nhoáng hay có tài hùng biện vượt trội. Ông Starmer sẽ trở thành nhà lãnh đạo có nguồn gốc bình dân nhất của Anh trong một thế hệ, sau khi nước Anh được điều hành bởi một thủ tướng được nói là giàu hơn cả hoàng gia.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Starmer kể về giai đoạn lớn lên trong cảnh các hóa đơn chưa thanh toán và điện thoại bị cắt. Gia đình ông không đi du lịch nước ngoài.

Ông nói rằng ông muốn giúp các gia đình trẻ có được khoản vay đầu tiên, vì ông hiểu rằng ngôi nhà khiêm tốn của bố mẹ "là tất cả đối với gia đình tôi. Nó mang lại cho chúng tôi sự ổn định, và tôi tin rằng mọi gia đình đều xứng đáng được như vậy".

Ông kể về công việc y tá của mẹ mình và sự chăm sóc bà nhận được sau khi mắc hội chứng suy nhược, khiến ông cảm thấy biết ơn Dịch vụ Y tế quốc gia của Anh (NHS).

Vợ ông cũng làm việc cho NHS. Starmer cho biết điều này giúp ông có "cái nhìn sâu sắc" về những khó khăn mà hệ thống này đang gặp phải. Starmer cho biết cha ông cảm thấy "bị coi thường" vì làm việc trong một nhà máy.

Ông Starmer lúc là sinh viên đại học

Ông Starmer đã tham gia vào nhóm thanh niên của Công đảng lúc 16 tuổi. Ông từng biên tập cho một tạp chí cánh tả cấp tiến mang tên Socialist Alternatives (Những lựa chọn thay thế theo chủ nghĩa xã hội).

Ông Starmer là người đầu tiên trong gia đình theo học đại học. Ông học luật tại Đại học Leeds và Oxford và sau đó trở thành một luật sư nhân quyền.

Trong thời gian này, ông đã vận động để các nước ở vùng biển Caribe và châu Phi tiến tới bãi bỏ án tử hình.

Trong một vụ án nổi tiếng vào những năm 1990, ông đã biện hộ cho hai nhà hoạt động về môi trường bị chuỗi nhà hàng McDonald's kiện về hành vi phỉ báng.

Vào năm 2008, ông Starmer được bổ nhiệm làm Trưởng cơ quan Công tố và người đứng đầu cơ quan Công tố Hoàng gia Anh (Crown Prosecution Service), điều này đồng nghĩa ông là công tố viên cấp cao nhất tại xứ Anh và Wales.

Ông Starmer nắm giữ chức vụ đó đến năm 2013 và được phong hiệp sĩ vào năm 2014.

Ông Keir Starmer được phong hiệp sĩ vào năm 2014

TRỞ THÀNH LÃNH ĐẠO CÔNG ĐẢNG

Ông Starmer bước vào Quốc hội vào năm 2015, là nghị sĩ đại diện cho khu vực bầu cử Holborn và St Pancras ở London.

Công đảng thuộc phe đối lập, dưới sự lãnh đạo của chính trị gia cực tả Jeremy Corbyn.

Ông Jeremy đã bổ nhiệm ông Starmer làm bộ trưởng Bộ Nội vụ đối trọng (shadow Home Office minister, một chức danh trong Nội các Bóng tối - Shadow Cabinet - của phe đối lập có vai trò làm đối trọng, giám sát chính phủ đương nhiệm), đảm đương nhiệm vụ giám sát quá trình làm việc của chính phủ trong lĩnh vực nhập cư.

Sau khi Anh bỏ phiếu rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), ông Starmer đã trở thành bộ trưởng Brexit đối trọng (shadow Brexit secretary).

Ông đã tận dụng vị trí này để thúc đẩy một cuộc trưng cầu dân ý lần thứ hai về Brexit.

Ông Starmer đã kế nhiệm vị trí lãnh đạo Công đảng từ chính trị gia cực tả Jeremy Corbyn

Ông Starmer có cơ hội trở thành lãnh đạo Công đảng theo sau cuộc tổng tuyển cử năm 2019, sự kiện được xem là một thảm họa của đảng này với thất bại tồi tệ nhất kể từ năm 1935 và buộc ông Jeremy Corbyn phải từ chức.

Ông Starmer đã trở thành lãnh đạo Công đảng dựa trên cương lĩnh phái cánh tả, với lời kêu gọi quốc hữu hóa các công ty nước và năng lượng và miễn học phí cho sinh viên đại học.

Ông Jeremy Corbyn đã chia tách Công đảng thành hai phe, cánh tả và ôn hòa.

Ông Starmer nói ông muốn đoàn kết trong đảng, nhưng cũng cho biết ông muốn duy trì "chủ nghĩa cấp tiến" của ông Corbyn.

Ông cũng cảnh báo hiện tượng "đi chệch quá mức về phía trung dung".

Sau đó, ông Starmer đã bị ông Jeremy Corbyn không cho tham gia vào thành phần của Công đảng trong Quốc hội vì một vụ tranh cãi liên quan đến chủ nghĩa bài Do Thái bùng phát khi ông Corbyn làm lãnh đạo.

Nhiều người thuộc phe cánh tả trong đảng nói ông Starmer đã thực hiện một chiến dịch dài hạn trong nội bộ đảng để đảm bảo chỉ các thành viên ôn hòa được làm ứng viên nghị sĩ.

LẬP TRƯỜNG CỦA ÔNG KEIR RA SAO?

Bất chấp những gì từng tuyên bố trong chiến dịch giành quyền lãnh đạo, ông Starmer đã đưa đảng của mình xích dần về phía trung dung, để có khả năng thắng cử hơn.

Ông đã bãi bỏ nhiều chính sách tốn kém, viện dẫn tình trạng của tài chính công của Anh, trong khi vẫn duy trì một vài chương trình căn bản.

Quốc hữu hóa

Ông Starmer đã hủy bỏ những đề xuất ban đầu để quốc hữu hóa các công ty nước và năng lượng.

Tuy nhiên, ông đã hứa sẽ đưa gần như tất cả các dịch vụ vận tải hành khách bằng đường sắt quay trở lại sở hữu công trong vòng 5 năm, thuộc một công ty mới với tên gọi Đường sắt Anh quốc.

Giáo dục

Ông Starmer đã bỏ cam kết ban đầu về việc bãi bỏ học phí đối với sinh viên và nói rằng chính phủ không có khả năng thực hiện điều này.

Trả lời BBC hồi tháng Năm, ông nói: "Chúng tôi có lẽ sẽ từ bỏ cam kết đó bởi vì chúng tôi nhận thấy rằng chúng ta đang ở trong một tình trạng tài chính khác."

Tuy nhiên, ông Keir nói Công đảng sẽ bắt đầu đánh thuế giá trị gia tăng đối với nguồn thu học phí từ các trường tư của Anh.

Vợ của ông Starmer, bà Victoria, đã cùng xuất hiện bên cạnh ông tại các hội nghị của Công đảng

Môi trường

Công đảng đã thu hẹp cam kết đưa ra hồi năm 2021 về chuyện bỏ ra 28 tỷ bảng Anh (khoảng 35 tỷ USD) mỗi năm cho các dự án năng lượng xanh, nhưng vẫn tuân theo các cam kết như xây dựng các trang trại điện gió ngoài khơi và phát triển các nhà máy sản xuất pin cho xe điện.

Điều này đã dẫn đến sự chỉ trích từ Đảng Bảo thủ rằng ông Starmer đang ra sức "né tránh" một cam kết chính sách quan trọng.

Gần đây, ông Starmer đã cam kết đầu tư 8 tỷ bảng Anh vào năng lượng sạch thông qua một công ty có tên GB Energy.

Ông cũng cam kết loại bỏ sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong sản xuất điện năng trước năm 2030. Nhiều chuyên gia nhận định đây là chuyện bất khả thi.

Israel và Dải Gaza

Sau khi Hamas tấn công Israel vào tháng 10/2023, ông Starmer đã ủng hộ hoạt động quân sự tại Gaza và quyền tự vệ của Israel.

Điều này đã khiến nhiều cử tri ủng hộ người dân Palestine giận dữ và ông đã đối mặt với sự nổi dậy từ hàng chục nghị sĩ của Đảng Lao động, kêu gọi có một lệnh ngừng bắn ngay lập tức.

Tuy nhiên, hồi tháng Hai năm nay, ông đã kêu gọi "cần có một lệnh ngừng bắn. Đây là điều phải xảy ra vào lúc này".

Một cuộc thăm dò ý kiến dư luận của YouGov được thực hiện hồi tháng Ba cho thấy 52% người dân ở Anh nghĩ ông Starmer đã giải quyết vấn đề một cách kém cỏi.

Ông Starmer cũng ủng hộ việc Anh ném bom các căn cứ của phiến quân Houthi tại Yemen để đáp trả các cuộc tấn công của nhóm này nhằm vào huyết mạch vận tải biển kết nối với Israel.

Châu Âu

Hồi năm 2019, ông Starmer đã thúc đẩy một cuộc trưng cầu dân ý lần hai về việc Anh có nên rời Liên minh châu Âu (EU) hay không.

Hiện ông nói chuyện đảo ngược Brexit là không thể xảy ra, nhưng ông từng nói rằng sẽ thảo luận về các thỏa thuận hợp tác với EU liên quan đến thực phẩm, tiêu chuẩn lao động và môi trường.

'TÔI GHÉT THẤT BẠI'

Ông Keir là một người rất hâm mộ bóng đá

Ông Keir Starmer thường bị những người đối lập mỉa mai là người nhàm chán.

Ông muốn thể hiện chính mình là một người tuân thủ khắt khe các nguyên tắc luật pháp và một đồng liêu đã đặt cho ông biệt danh "Ông Luật pháp" (Mr Rules).

Chỉ có một lần ông Keir phạm luật.

Khi còn trẻ, ông đã bị cảnh sát bắt vì bán kem mà không có giấy phép buôn bán. Cảnh sát đã tịch thu kem và không làm gì thêm.

Ông Starmer có khuynh hướng ít bộc lộ bản thân trong các cuộc phỏng vấn nhưng cũng tỏ ra là người ưa tranh đua.

Trả lời báo The Guardian, ông nói: "Tôi ghét thất bại. Một số người cho rằng chỉ cần tham gia thôi cũng có ý nghĩa rồi. Tôi không thuộc nhóm đó."

Ông Starmer và vợ là bà Victoria Alexander, đang làm việc tại Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), đã kết hôn vào năm 2007 và có hai người con.

Ngoài làm việc, ông chơi bóng đá 5 người và hâm mộ câu lạc bộ Arsenal.

Theo BBC Tiếng Việt