Rất nhiều người không thể xin việc làm vì không book được bài thi thực hành lái xe. Ảnh: Philip Lay/Observer Design
Ở Vương quốc Anh, việc phân bổ chỉ tiêu cấp bằng lái xe khá hỗn loạn. Nhiều thí sinh phải di chuyển hàng trăm dặm tới địa phương khác để thi thực hành. Rất nhiều người phải trả cho môi giới lên tới £400 để được thi sớm mà không phải chờ lâu.
Số thí sinh phải chờ thi thực hành đã tăng từ 147,716 người vào tháng 1/2020 lên 538,702 người vào tháng 8/2023. Những bên môi giới đang lợi dụng sự mất kiên nhẫn của thí sinh để bán slot cho họ với giá cắt cổ.
Để làm việc này, bọn chúng dùng ứng dụng phần mềm, gọi nôm na là bot, để đặt chỗ trống ngay khi chúng xuất hiện trên website thi bằng lái.
Các giáo viên dạy thi lấy bằng đang kêu gọi chính phủ ban hành lệnh cấm đối với hành vi bán lại slot thi để kiếm lợi nhuận khổng lồ. Người lao động thu nhập thấp đang phải trả giá cắt cổ cho những slot thi thực hành vốn không dễ gì đậu.
Một cuộc điều tra của tờ Observer cho thấy:
- Thông qua MXH, nhân viên môi giới sẽ chào bán slot cho học viên các trường dạy bằng lái, với giá lên tới £400.
- Một nhân viên môi giới đăng kí kinh doanh tại một ngôi nhà liền kề ở đông London quảng cáo rằng anh ta có slot nhanh hơn website chính phủ.
- Nhiều học viên ở London và các tỉnh thành khác chấp nhận đi tới Devon và miền tây xứ Wales để thi bằng thực hành, thay vì mất tiền cho môi giới.
Ông Don Harris, 70 tuổi, là một giáo viên dạy lái xe ở Hastings, East Sussex. Ông cho biết: "Bot đặt slot nhanh tay hơn học viên của chúng tôi. Nhiều người đang mất việc làm vì họ không thể đăng kí thi thực hành. Thực sự hỗn loạn".
Mỗi năm, Cục cấp Bằng lái xe và Giấy phép phương tiện (Driver and Vehicle Standards Agency - DVSA) tổ chức 1.7 triệu bài thi thực hành ở England, Scotland và Wales. Nhưng nhu cầu đi lại tăng cao, công nghiệp hóa cao và sự thiếu tin tưởng của người dân đã khiến thời gian chờ đợi tăng.
Nếu bạn đặt slot trên website chính phủ, chi phí chỉ tốn £62 (thi vào ngày thường) và £75 (thi vào buổi tối, cuối tuần và bank holiday). Nhưng bạn không thể nhanh tay hơn bot của môi giới. DVSA gọi đây là thị trường chợ đen. Một số môi giới chiếm dụng tài khoản doanh nghiệp của các giáo viên để đặt nhiều slot cho học viên.
Margaret, 35 tuổi, làm việc cho NHS và đến từ bắc London, cho biết cô đã phải trả gần £500 cho một slot hồi tháng 5/2023. Và trả thêm £400 để mua slot thứ 2 sau khi thi hỏng lần đầu.
"Thật bất công", cô nói, "Tôi không thể diễn tả cảm giác phải trả £500 cho một bài thi 45 phút để rồi "tạch". Chưa kể chi phí học đã rất tốn kém, rất nhiều người đã phải bỏ cuộc vì quá tốn tiền".
FDT (Fast Track Driving Test) Booking là một website môi giới có địa chỉ đăng kí kinh doanh tại một ngôi nhà liền kề ở Ilford, đông London. Truy cập trang web này, bạn dễ dàng nhìn thấy những quảng cáo như "đảm bảo có slot thi sớm nhất cho thí sinh", "tránh phải chờ lâu". Trang này đưa ra giá £175 cho một slot tại nhiều trung tâm thi thực hành khác nhau, bao gồm St Albans, Bedford và Bromley.
Một trang web môi giới khác là Driving Test Exchange lại hứa hẹn sẽ tìm được một slot cho bạn trong vòng 2 tháng, với mức giá £255 (đã bao gồm giá chính thức của bài thi). Các môi giới khẳng định họ tính phí vậy là rẻ so với khoảng thời gian phải bỏ ra để chầu chực slot cho bạn.
Môi giới cũng nhắm mục tiêu vào các giáo viên. Họ vận hành các hội nhóm đấu giá slot trên WhatsApp với mục tiêu là các trường dạy bằng. Giám đốc một trường học hàng đầu ở London nói rằng mức giá rất đắt, lên tới £300 - £400 cho mỗi slot.
Nhiều trung tâm tổ chức thi ở Anh quốc có danh sách chờ lên tới 5 tháng. Các học viên nản chí vì không săn được slot thi. Các trung tâm ở London, Bristol, Manchester, Leicester, Leeds và Glasgow là những nơi có thời gian chờ đợi lâu nhất.
Ông Graham Beisly, 66 tuổi, là người sáng lập và chủ tịch của Trường dạy bằng lái Beez Driving School tại Reading. Nhưng ông đang chuyển tới Cardigan, miền tây xứ Wales.
Ông nói: "Tôi đã đưa 3 thí sinh đến Wales, cách đây 500 dặm, vì ở đó bạn có slot thi chỉ trong vòng 6 tuần. Ở Reading bạn còn không thể vào danh sách chờ. Đây là điều tồi tệ nhất tôi từng chứng kiến trong 40 năm qua. Hệ thống thi cử này không ổn. Nếu đây là công ty tư nhân thì đã phá sản từ lâu rồi".
Hàng ngàn thí sinh mới 6h sáng thứ Hai đã truy cập vào website đăng kí thi bằng lái của chính phủ. Đây là thời điểm nhiều slot được tung ra, họ gấp gáp chọn bừa bất cứ slot nào mà họ thấy. Hoặc bạn có thể mua những ứng dụng với giá từ £10 - 20. Ứng dụng này chính là các bot giúp dò tìm slot ngay khi nó xuất hiện.
"Tôi phải đặt báo thức vào sáng sớm để săn slot. Giống hệt như săn vé xem hòa nhạc". Ảnh: Andy Hall/The Observer
Ben Kinkaid, 27 tuổi, giám đốc marketing tại Greenwich, London, đã phải đặt slot ở một trung tâm tận bắc Devon, vì không có chỗ trống ở London. "Đã có lúc tôi cài báo thức vào sáng sớm thứ Hai để vào kiểm tra slot. Nó may rủi chẳng khác gì săn vé concert".
Anne Corwin, 39 tuổi, một chuyên viên chụp X-quang ở Weybridge (Surrey) và có con nhỏ 2 tuổi. Cô đã phải đặt slot ở Liverpool vì việc săn slot quả là cơn ác mộng. May mắn, cô đã đổi được slot với một người khác, và đã đậu kì thi tại một trung tâm gần nhà.
Camilla Benitz, giám đốc tại Trường dạy thi bằng lái AA Driving School, nơi sở hữu hơn 3,000 giáo viên đủ tiêu chuẩn, cho biết: "Vì không có đủ slot nên mới sinh ra cái ngành môi giới mua bán slot này". AA Driving School đang kêu gọi DVSA công bố thời gian phải chờ đợi tại từng trung tâm.
Loveday Ryder, CEO tại DVSA, cho biết: “Chúng tôi đang áp dụng mọi phương pháp để giảm thời gian chờ đợi, bao gồm tuyển dụng thêm gần 500 giám thị. DVSA cam kết sẽ giải quyết vấn nạn môi giới mua bán slot, chúng tôi sẽ không tha thứ cho hành vi trục lợi này. Chúng tôi đang cố gắng xóa sổ các bot săn slot trên website, cũng như xóa sổ các tài khoản vi phạm.
DVSA cho biết trong vòng 6 tháng trong năm 2023, cơ quan này đã phát đi 141 cảnh báo, tiến hành 113 vụ đình chỉ thi và đóng cửa 194 doanh nghiệp, đồng thời tăng chỉ tiêu slot.
Viethome (theo Guardian)
