Ngân hàng Nationwide Building Society cho biết giá bất động sản hàng năm đã giảm 3.8% vào tháng Bảy, đây là lần giảm giá mạnh nhất kể từ tháng 7/2009. Các chuyên gia dự báo đà trượt giá vẫn sẽ tiếp tục trong thời gian tới.
Giá nhà sẽ tiếp tục giảm trong những tháng tới sau khi một chỉ số bất động sản cho thấy giá nhà đã giảm mạnh nhất trong 14 năm qua. Ngân hàng Nationwide cho biết giá bất động sản hàng năm đã giảm 3.8% hồi tháng 7, đây là lần giảm giá mạnh nhất kể từ tháng 7/2009.
Giá nhà trung bình hiện tại là £260,828 - giảm 0.2% so với tháng trước, nhưng giảm tới 4.5% so với đỉnh giá hồi tháng 8/2022. Nguyên nhân giảm giá được cho là do chi phí lãi vay tăng cao, khiến những người có ý định vay mua nhà phải chùn bước.
Báo cáo của Nationwide được đưa ra sau khi Ngân hàng Trung ương Anh quyết định tăng lãi suất lần thứ 13 liên tiếp nhằm mục tiêu đẩy lùi lạm phát. Lãi suất hiện tại là 5%, dự kiến sẽ lại tăng lần nữa vào ngày 31/8/2023.
Để mô tả áp lực của lãi suất lên người mua nhà lần đầu, Nationwide cho biết một người với mức lương trung bình, đã thanh toán khoản đặt cọc nhà 20% và lãi vay 6%, thì hàng tháng họ sẽ phải trả thế chấp hết 43% thu nhập.
Các chuyên gia cho rằng giá nhà sẽ tiếp tục giảm, thậm chí giảm nhanh trong ngắn hạn, vì nhiều người sẽ không muốn mắc kẹt với lãi suất vay quá cao, cho dù giá nhà cho thuê cũng đang tăng mạnh. Giá nhà được dự báo giảm tới 8% so với thời điểm giá cao nhất vào năm ngoái.
Vì sao người đi thuê bị thiệt thòi hơn người trả mortgage khi lãi suất tăng?
Vương quốc Anh đã trở thành đất nước của người đi thuê nhà. Người sở hữu nhà đã trở thành thành phần thiểu số ở UK. Những người vay mortgage với lãi suất thả nổi, hoặc vừa chuyển từ lãi suất cố định sang thả nổi, đang phải gánh chịu số tiền mortgage hàng tháng tăng đáng kể. Để đối phó với điều này, họ phải kéo dài hợp đồng vay, nghĩa là họ mất nhiều thời gian trả mortgage hơn.
Nhưng không chỉ người đi vay mới đau đầu, người đi thuê nhà cũng không chạy thoát khỏi ảnh hưởng của lãi suất. Chi phí thuê nhà đang chiếm tới 33% thu nhập của họ (ở London là 42%). Còn người vay mortgage thì chỉ phải sử dụng 22% thu nhập để trả nợ. Chưa kể những người đi thuê đang phải sống trong những ngôi nhà xuống cấp, họ có ít tiền tiết kiệm, và thu nhập cũng thấp.
Chuyện gì đang xảy ra với người thuê nhà?
Nghiên cứu từ Zoopla cho thấy 60% căn nhà cho thuê là nhà vẫn đang phải trả mortgage. Do đó cứ 5 người đi thuê nhà ở UK, thì có 2 người phải chịu giá thuê tăng. Nhiều chủ nhà tăng tiền thuê hàng năm để theo kịp lạm phát hoặc cung cầu của thị trường. Tuy nhiên hiện tại, các chủ nhà buộc phải tăng tiền thuê chủ yếu vì họ đang phải trả mortgage cao do lãi suất tăng.
Đó là những gì đang xảy ra với chị Andi Michalakis, một phụ nữ 51 tuổi ở Stevenage. Chị sống trong 1 căn nhà 3 phòng ngủ cùng với con trai 14 tuổi. Chị vừa mới nhận được thông báo đuổi khỏi nhà sau khi phản đối chủ tăng giá thuê.
Andi nói rằng chủ nhà không có công ăn việc làm, nhưng lại cho thuê nhiều căn nhà. Căn nhà mà chị đang thuê trong 9 năm qua cũng là nhà đang trả mortgage.
Trong suốt thời gian chị ở đây, mỗi năm tiền thuê nhà đều tăng £25/tháng. Chị Andi cũng tự sơn sửa nhà, tự sửa đường ống nước và cải tạo vườn chứ không chờ đợi chủ. Chị cũng chưa từng chậm trả tiền nhà.
Suốt đại dịch tiền thuê nhà không thay đổi, nhưng từ đầu năm 2022 nó đã tăng £75/tháng, lên £1,200/tháng. Cách đây chưa tới 1 năm, chủ nhà còn đòi tăng lên tới £1,300. Nhưng như vậy là quá sức với Andi, đặc biệt khi sức khỏe và công việc của chị đã xuống dốc sau đại dịch.
Do bị bệnh nên chị phải ngừng làm việc. Công việc thời trang của chị cũng bị ảnh hưởng do phong tỏa, vì thế khoản £100 tăng thêm là quá sức chịu đựng. Thế nhưng mọi chuyện chưa dừng lại khi chủ nhà tiếp tục đòi tăng lên tới £1,425 - đồng nghĩa tăng tới 19% so với khoản tiền £1,200 mà chị đang trả.
Ngay sau đó, chị nhận được lệnh trục xuất Section 21, và chị phải dọn khỏi ngôi nhà đã sống 9 năm qua.
Hơn 30,000 đã bị trục xuất khỏi nhà kể từ tháng 1/2022 đến nay, con số dạo gần đây ngày càng tăng.
Việc hội đồng thiếu nhà ở cho những người khó khăn đã khiến các chủ nhà tư nhân có quyền "ra giá". Và họ sẽ chọn những người có tài chính ổn để cho thuê.
Do đó người đi thuê là người phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất nếu chính phủ áp đặt thuế lên chủ nhà, chưa kể lãi suất. Chủ nhà càng bị chèn ép, thì người thuê càng dễ rơi vào cảnh vô gia cư.
Nếu những người có khả năng mua nhà cảm thấy chính sách thuế và lãi suất quá hà khắc, họ thà không mua nữa mà để tiền vào tiết kiệm. Vậy những người đi thuê sẽ về đâu?
Tuần trước Bộ trưởng Tài chính đã nói rằng một thị trường cho thuê phát triển sẽ vừa tốt cho chủ nhà, vừa tốt cho người thuê và nền kinh tế nói chung, giúp xã hội vận động. Do đó chủ nhà cần được tạo điều kiện để cho thuê nhà với giá mềm.
Còn chủ nhà thì sao?
Vị trí của chủ nhà tưởng chừng như bị bóp nghẹt bởi lãi suất, nhưng thực ra họ dễ thở hơn người đi thuê. Việc sở hữu nhà đã giúp họ có nguồn vốn, đồng thời họ còn tiết kiệm được nhiều khoản khác. Các chủ nhà nhìn chung cũng có thu nhập cao hơn người đi thuê. Chưa kể họ có thể thương lượng với ngân hàng để chia nhỏ khoản vay và khoản tiền phải trả hàng tháng. Điều mà người đi thuê không thể thương lượng với chủ nhà.
Theo thống kê của Tập đoàn Tài chính UK Finance, năm nay sẽ có khoảng 7,000 người vay mortgage bị ngân hàng lấy lại nhà. Nhưng con số này vẫn ít hơn rất nhiều so với số người bị đuổi khỏi nhà theo lệnh Section 21.
Viethome (theo Sky News)