Trong một phán quyết mang tính bước ngoặt, tòa án cấp cao ra quyết định khoản phí quốc tịch trẻ em £1,012 của Bộ Nội vụ là bất hợp pháp.
Lệ phí hiện tại đang ảnh hưởng đến hàng chục ngàn trẻ em ở Anh. Dự án Đăng ký Trẻ em là Công dân Anh (PRCBC), tổ chức theo đuổi vụ kiện, cùng với hai đứa trẻ bị ảnh hưởng bởi mức phí cao, ước tính rằng có khoảng 120.000 trẻ em ở Anh không có quốc tịch Anh, khoảng 65.000 trong số đó được sinh ra ở đây. Năm 2018, hơn 40.000 trẻ em nộp đơn đăng ký là công dân Anh.
Theo Bộ Nội vụ, chi phí xử lý đơn xin nhập tịch trẻ em chỉ là 372 bảng, vì vậy bộ phận này kiếm được lợi nhuận 640 bảng cho việc đăng ký của mỗi đứa trẻ. Khoản lời này được sử dụng để tài trợ cho các bộ phận nhập cư khác tại Bộ Nội vụ.
Gia đình của nhiều trẻ em có quyền được đăng ký là công dân Anh vì đã sinh ra ở Anh và sống ở đây trong 10 năm đầu đời, nhưng lại không đủ khả năng chi trả chi phí đăng ký cao, vì vậy hàng ngàn em phải sống trong tình trạng không ổn định.
Tòa án đã tìm thấy một loạt bằng chứng khác, cho thấy khoản phí này ngăn cản nhiều trẻ em đăng ký quốc tịch Anh, khiến các em cảm thấy “bị xa lánh, bị ghẻ lạnh, không an toàn và không thể hòa đồng hoàn toàn với văn hóa và kết cấu xã hội của Vương quốc Anh.”
Phán quyết yêu cầu Bộ Nội vụ xem xét lại lệ phí và đảm bảo rằng lợi ích tốt nhất của trẻ em được tính đến. Tòa án đã tuyên bố rõ ràng rằng khi một đứa trẻ có quyền công dân Anh, quyền được đăng ký là người Anh sẽ mang lại lợi ích tốt nhất cho trẻ.
Vụ kiện, thách thức tính hợp pháp của yếu tố lợi nhuận trong khoản phí £1,012 của Bộ Nội vụ và tính hợp pháp của việc tính phí mà một đứa trẻ không đủ khả năng chi trả, đã được quan tòa Jay cầm trịch trong phiên tòa hồi tháng trước.
Hai đứa trẻ, được gọi là A và O, cả hai đều được sinh ra ở Anh, đã cùng PRCBC khởi kiện, với sự hỗ trợ bởi Tổ chức Ân xá Quốc tế Vương quốc Anh. Hãng luật Mishcon de Reya cung cấp hỗ trợ chuyên nghiệp cho PRCBC.
Trước Đạo luật Quốc tịch Anh năm 1981, bất kỳ ai sinh ra ở Anh đều được công nhận là công dân Anh kể từ giây phút chào đời. Nhưng kể từ khi luật này có hiệu lực, một người sinh ra ở Anh chỉ là công dân Anh nếu một trong hai cha mẹ của họ là công dân Anh hoặc được định cư ở Anh.
PRCBC nói rằng những tác hại đối với trẻ em nếu chúng không thể đăng ký là công dân Anh tương tự như đối với những người thuộc thế hệ Windrush – đó là những thiệt hại về nhận thức bản thân và ý thức về cộng đồng và sự an toàn của các em. Những tác hại cũng có thể truyền qua nhiều thế hệ. Một đứa trẻ không thể đăng ký làm công dân Anh sau này có thể là cha mẹ của một đứa trẻ không thể trở thành người Anh.
Trẻ em không phải là công dân Anh có thể có nguy cơ bị trục xuất khỏi Vương quốc Anh.
Trong phiên điều trần, PRCBC và hai đứa trẻ đã kêu gọi thẩm phán loại bỏ yếu tố lợi nhuận của lệ phí trong các trường hợp đăng ký cho trẻ em, để miễn trừ cho trẻ em có cha mẹ hoặc người chăm sóc không đủ khả năng chi trả và miễn phí cho trẻ em đang được chính quyền địa phương chăm sóc.
O nói về phán quyết: “Cháu rất vui vì đã được kể cho tòa nghe câu chuyện của mình. Cháu sinh ra ở đất nước này và đã sống ở đây từ đó đến giờ. Cháu cảm thấy mình là người Anh như bất kỳ người bạn nào của cháu, và thật không đúng khi cháu bị một khoản phí khổng lồ tước đoạt mất quyền công dân.”
Solange Valdez-Symonds của PRCBC, luật sư của A, ba tuổi và O, 12 tuổi, nói: “Điều quan trọng là tòa án đã công nhận rằng quyền công dân Anh là quyền của hai đứa trẻ này và hàng ngàn trẻ em khác, và hậu quả của việc gây khó dễ cho quá trình đăng ký công dân là hành vi phân biệt và có hại.”
Trong khi tòa án phán quyết khoản phí là bất hợp pháp, nó vẫn bác bỏ một lập luận riêng lẻ rằng không có luật nào được phép quy định mức phí cao hơn chi phí hành chính và vượt quá khả năng chi trả của nhiều trẻ em có quyền công dân.
Bộ Nội vụ cho biết: “Chúng tôi ghi nhận phán quyết của tòa án và sẽ xem xét cẩn thận ý nghĩa của nó.”
VietHome (Theo Guardian)